• Data: 2024-10-27 • Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Na mojej działce budowlanej, którą nabyłem półtora roku temu, znajduje się rozdwojony słup energetyczny (działka szerokość 16 m, słup 2 m od granicy, więc miejsce niekomfortowe do budowy domu). Słup postawiono, jak przypuszczam, 50 lat temu bez niczyjej zgody (brak wpisu KW). Słup niskiego napięcia prowadzi tylko prąd do sąsiedniej działki, do budynku gospodarczego, gdzie ciąg przewodów się kończy. W sąsiednich zabudowach 10 domów w lewo i 10 w prawo nigdzie takich słupów na działkach nie ma, tylko u mnie. Jest to działka budowlana, miasto. Czy są szanse na usunięcie słupa? Jego umiejscowienie zabiera możliwość budowy domu.
Niestety ale brak wpisu w KW o niczym nie świadczy. Usunięcie słupa jest bardzo wątpliwe, jeśli już – to na Pana koszt. Możliwość uzyskania odszkodowania od elektrowni zależy od tego, jak długo transformator jest na działce. Jeśli ponad 30 lat, to obawiam się, że nic Pani nie uzyska, bowiem przedsiębiorstwo dysponować będzie okresem niezbędnym do zasiedzenia służebności.
Aby mogło bowiem nastąpić zasiedzenie, spełnione muszą być przesłanki określone w art. 172 Kodeksu cywilnego. Podstawową kwestią jest ustalenie, czy zakład energetyczny jest posiadaczem samoistnym przedmiotowej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności przez wymagany prawem okres. Ponieważ niewątpliwie posiadanie miało charakter posiadania w złej wierze, wymagany okres posiadania wynosi zgodnie z art. 172 § 2 lat 30. Podstawowy jednak problem prawny sprowadza się do tego, że przedsiębiorstwo przesyłowe ubiegające się o stwierdzenie nabycia w drodze zasiedzenia służebności przesyłu jest następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego. Zakład nie może doliczyć do okresu swojego posiadania okres posiadania przez przedsiębiorstwo państwowe przed dniem 1 lutego 1989 r. Wynika to z tego, że od chwili wejścia w życie Kodeksu cywilnego obowiązywała zasada wyrażona w art. 128 tzw. jednolitości mienia ogólnonarodowego (zwanej też zasadą jednolitego funduszu własności państwowej). W myśl tej zasady własność ogólnonarodowa jest jedna i przysługuje niepodzielnie Państwu, natomiast państwowe osoby prawne wykonują względem zarządzanych przez nie części mienia ogólnonarodowego uprawnienia płynące z własności państwowej. Z zasady tej wynikało, że własność przysługuje jednolicie i niepodzielnie Państwu również co do tych przedmiotów, które zostały przydzielone wyodrębnionym państwowym jednostkom organizacyjnym wyposażonym w osobowość prawną.
Jeżeli chodzi o zasiedzenie nieruchomości niepaństwowej, to przedsiębiorstwo państwowe, nie mogąc nabyć samo własności, mogło wykonywać w stosunku do tych nieruchomości tylko dzierżenie w imieniu Skarbu Państwa (art. 338), przy czym posiadaczem samoistnym był Skarb Państwa. W rezultacie przedsiębiorstwo państwowe przed 1 lutego 1989 r. mogło wykonywać władztwo mogące doprowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej, z tym, że nabycie tego prawa rzeczowego następowało do jednolitego funduszu własności państwowej.
Przepis ten oraz wynikająca z niego zasada zostały uchylone z dniem 1 lutego 1989 r. z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 3, poz. 11). Dopiero z dniem wejścia w życie powoływanej ustawy państwowe osoby prawne uzyskały zdolność prawną w zakresie nabywania składników majątkowych na własność w zakresie nieruchomości i innych praw rzeczowych.
Poprzednikiem prawnym obecnego zakładu było bowiem przedsiębiorstwo państwowe jako osoba prawna (poprzednikiem prawnym nie był Skarb Państwa). Skoro zatem przedsiębiorstwo państwowe jako poprzednik prawny nie posiadało w sposób samoistny urządzeń, obecnie pozwany nie może sobie doliczyć do okresu swojego posiadania okresu dzierżenia urządzeń przez przedsiębiorstwo państwowe przed 1 lutego 1989 r. Ale od 1989 roku minęło już 30 lat.
Jeśli przedsiębiorstwo dysponuje okresem zasiedzenia, to nabywa prawo do zajmowania nieruchomości. Zapewne nie usuną słupa ani nie przesuną słupa na własny koszt.
Na działce pana Michała znajduje się stary słup energetyczny postawiony prawdopodobnie około 50 lat temu. Jest on usytuowany jedynie 2 metry od granicy działki, co znacząco utrudnia budowę wymarzonego domu. Michał skontaktował się z zakładem energetycznym z prośbą o przesunięcie słupa. Otrzymał informację, że usunięcie lub przesunięcie słupa jest możliwe, ale na jego koszt. Sprawa komplikuje się, ponieważ firma energetyczna powołuje się na zasiedzenie służebności, co oznacza, że może legalnie korzystać z tego terenu bez konieczności usuwania słupa.
Pani Maria kupiła działkę, na której znajduje się słup energetyczny bez żadnych zapisów w księdze wieczystej. Słup prowadzi prąd tylko do sąsiedniego budynku gospodarczego, a w okolicy nikt inny nie ma podobnych problemów z przesyłem prądu. Maria próbowała dowiedzieć się, czy brak wpisu w księdze wieczystej daje jej prawo do żądania usunięcia słupa. Ostatecznie dowiedziała się, że brak wpisu nie oznacza, że słup został postawiony nielegalnie, a możliwość zasiedzenia przez zakład energetyczny sprawia, że usunięcie słupa na koszt firmy jest mało prawdopodobne.
Pan Jan od lat stara się o przesunięcie słupa energetycznego, który stoi na jego działce. Słup został postawiony bez zgody poprzednich właścicieli, jednak ze względu na fakt, że od momentu jego postawienia minęło ponad 30 lat, zakład energetyczny powołuje się na zasiedzenie służebności przesyłu. Mimo licznych prób negocjacji i konsultacji prawnych, Jan nie uzyskał korzystnego rozstrzygnięcia – koszty usunięcia słupa musiałby pokryć samodzielnie, co sprawia, że decyzja o rozpoczęciu budowy wciąż stoi pod znakiem zapytania.
Słupy energetyczne na prywatnych działkach, szczególnie postawione wiele lat temu, mogą stanowić poważny problem przy planowaniu budowy. Choć brak wpisu w księdze wieczystej może budzić nadzieje na usunięcie słupa, to zasiedzenie służebności przez zakład energetyczny często uniemożliwia takie działania, chyba że właściciel działki zdecyduje się pokryć wysokie koszty przesunięcia. Warto więc dokładnie przeanalizować sytuację prawną i skonsultować się z prawnikiem przed podjęciem dalszych kroków.
Potrzebujesz pomocy prawnej online lub przygotowania pisma dotyczącego Twojej nieruchomości? Skontaktuj się z nami, a zapewnimy fachowe doradztwo i wsparcie w sprawach dotyczących słupów energetycznych, zasiedzenia służebności oraz budowy na działce. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika
