• Autor: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Przedsiębiorca przesyłowy (branża telekomunikacyjna) zawnioskował do sądu o ustanowienie służebności przesyłu na mojej działce. Czy mogę nie wyrazić zgody na tę służebność i jakie byłyby tego skutki? Czy sąd może narzucić mi służebność przesyłu? Jeśli się nie zgodzę, czy przedsiębiorca będzie musiał wykopać i usunąć światłowód z mojej działki?
Przedsiębiorca miał prawo wystąpienia z roszczeniem o ustanowienie służebności przesyłu do sądu.
Służebność przesyłu jest ograniczonym prawem rzeczowym. Urządzenia przesyłowe służą do przesyłania pary, gazu czy energii elektrycznej. Ich budowa i utrzymanie stanowi jeden z celów publicznych określonych w ustawie o gospodarce nieruchomościami.
Zgodnie z art. 3051 Kodeksy cywilnego (K.c.): Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
Jak stanowi art. 3052 K.c. – jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.
Na mocy art. 3053 K.c. – służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1. Wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa. Po wygaśnięciu służebności przesyłu na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, utrudniających korzystanie z nieruchomości. Jeżeli powodowałoby to nadmierne trudności lub koszty, przedsiębiorca jest obowiązany do naprawienia wynikłej stąd szkody.
Służebność przesyłu polega na korzystaniu z obciążonego gruntu, obciążenie obejmuje dostęp, korzystanie poprzez bieżącą eksploatację, dokonywanie kontroli, przeglądów, konserwacji, modernizacji, remontów, usuwanie awarii, wymiany urządzeń posadowionych na danej nieruchomości w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego i niezakłóconego działania sieci przesyłowej przedsiębiorstwa (postanowienie SN z dnia 18 kwietnia 2012 r., V CSK 190/11, LEX nr 1212828). Podstawowym sposobem ustanowienia służebności przesyłu jest umowa między właścicielem nieruchomości i przedsiębiorcą. Właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy, to służebność przesyłu może być na żądanie przedsiębiorcy ustanowiona przez sąd, za odpowiednim wynagrodzeniem. Wynagrodzenie ustala sąd, z reguły przy pomocy biegłego, kierując się rodzajem urządzeń i związanym z nim sposobem korzystania z nieruchomości przez uprawnionego oraz wpływem, jaki mają te urządzenia na ograniczenie wykonywania własności nieruchomości.
W uzasadnieniu postanowienia z dnia 9 lipca 2015 r., I CSK 629/14, LEX nr 1766001, Sąd Najwyższy uznał, że celem ustanowienia służebności przesyłu jest stworzenie tytułu do posadowienia na cudzym gruncie urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, gdyż jest to „warunkiem wykonywania przez niego zadań i uczestniczenia w obrocie gospodarczym przez dostarczanie odbiorcom wody i energii, albo świadczenie dla nich usług. Ustalenie tytułu do korzystania z cudzej nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy korzystającego z urządzeń przesyłowych prowadzi do ograniczenia prawa właściciela nieruchomości obciążonej i powinno dotyczyć tylko takiego zakresu korzystania z jego nieruchomości, jaki okaże się niezbędny dla osiągnięcia celów, które przedsiębiorca zamierza realizować przy wykorzystaniu tych urządzeń”.
W postanowieniu z dnia 3 czerwca 2015 r., V CZ 26/15, LEX nr 1764822, SN wskazał, iż warunkiem sine qua non [koniecznym] uznania orzeczenia sądowego za rozpoznające tę istotę jest precyzyjne określenie czynności, które w wykonywaniu służebności przesyłu mógłby podejmować przedsiębiorca na nieruchomości obciążonej. Niezbędne jest dokładne określenie uprawnień przedsiębiorcy, stanowiących wykonywanie służebności przesyłu.
Celem służebności przesyłu jest przede wszystkim interes społeczny. Z uwagi na to czynności właściciela nieruchomości zmierzające bezpośrednio do odmowy ustanowienia służebności będą nieskuteczne, bo sprzeczne z interesem społecznym. Dlatego też zagwarantowano przedsiębiorcy prawo zwrócenia się do sądu o ustanowienie tego ograniczonego prawa rzeczowego w przypadku braku zgody właściciela nieruchomości.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Małgorzata Zegarowicz-Sobuń
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II w Lublinie. Aplikację radcowską ukończyła przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Białymstoku. Jako radca prawny pragnie rozwijać się zawodowo oraz służyć pomocą klientom. Interesuje się prawem rodzinnym, spadkowym, prawem pracy, spółdzielczym, mieszkaniowym, a także prawem karnym. Prowadzi własną kancelarię prawną w Suwałkach, a prywatnie pasjonuje się kuchnią, dekoracją wnętrz oraz poznawaniem nowych krajobrazów.
Zapytaj prawnika
