• Data: 2023-05-26 • Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Mam na swojej działce wypożyczalnię skuterów, a po drugiej stronie mieszka sąsiad, z którym łączy mnie służebność drogi koniecznej. Mam prawo przejeżdżać i przechodzić przez jego działkę, która jemu również służy jako dojazd do posesji. Sąsiad przed swoim domem wyłożył tę drogę służebną kostką brukową. Czy on może mi zabronić, ograniczyć przejazd po tej kostce, bo boi się, że ją uszkodzę? Jeżeli mam służebność w drodze, czy mogę jak dotąd korzystać z niej i jeździć po tej nowej nawierzchni skuterami?
W art. 288 Kodeksu cywilnego (K.c.) ustawodawca nakazuje, by służebność gruntowa była wykonywana w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej.
Jak Pan widzi, żaden przepis nie określa innego sposobu wykorzystania służebności. Służebność gruntowa powinna być wykonywana w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej, co oznacza, że przede wszystkim powinien Pan się powstrzymać od działań, które zniszczą nawierzchnię czy drogę wybudowaną przez sąsiada.
Zgodnie z art. 289 K.c. – w braku odmiennej umowy obowiązek utrzymywania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności gruntowej obciąża właściciela nieruchomości władnącej. Jeżeli obowiązek utrzymywania takich urządzeń został włożony na właściciela nieruchomości obciążonej, właściciel odpowiedzialny jest także osobiście za wykonywanie tego obowiązku.
Zbudowane urządzenie – nawierzchnia z kostki brukowej – jest trwale związane z gruntem, a tym samym stanowi część składową nieruchomości, czyli jest własnością właściciela drogi. Jeśli je Pan zniszczy, będzie Pan odpowiedzialny za jego naprawę.
Odpowiedzialność odszkodowawcza generalnie może wynikać z odpowiedzialności deliktowej (z czynu niedozwolonego, ex delicto) lub odpowiedzialności kontraktowej (ex contractu). Pierwszą z nich regulują przepisy art. 415-449 K.c., przy czym art. 415 K.c. ma tu zasadnicze znaczenie, jako norma ogólna odpowiedzialności deliktowej. Odpowiedzialność kontraktowa opiera się z kolei na przepisie art. 471 K.c. W art. 443 K.c. uregulowano instytucję zbiegu podstaw odpowiedzialności. I tak, okoliczność, że działanie lub zaniechanie, z którego szkoda wynikła, stanowiło niewykonanie lub nienależyte wykonanie istniejącego uprzednio zobowiązania, nie wyłącza roszczenia o naprawienie szkody z tytułu czynu niedozwolonego, chyba że z treści istniejącego uprzednio zobowiązania wynika co innego. Jak podniósł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 września 2013 r. niewykonanie zobowiązania samo przez się nie może być uznane za działanie bezprawne w rozumieniu art. 415 K.c. Taka jego kwalifikacja jest uzasadniona tylko wtedy, gdy jednocześnie następuje naruszenie obowiązku powszechnego, ciążącego na każdym podmiocie. W takim wypadku kodeks cywilny dopuszcza zbieg roszczenia z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania i roszczenia z tytułu czynu niedozwolonego, pozostawiając poszkodowanemu wybór jednego z tych roszczeń (art. 443). Wspomniany wybór, który może być dokonany przez samo wskazanie faktów uzasadniających żądanie pozwu, ma dla poszkodowanego doniosłe konsekwencje ze względu na istotne różnice zachodzące pomiędzy reżimem prawnym odpowiedzialności kontraktowej i reżimem prawnym odpowiedzialności deliktowej. Dotyczy to faktów konstruujących podstawę odpowiedzialności oraz rozkładu ciężaru dowodu oraz terminu przedawnienia (zob. wyrok SN z 19.09.2013 r., I CSK 687/12, LEX nr 1388222).
Zgodnie z treścią przepisu art. 415 K.c. – kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Do pociągnięcia pozwanej do odpowiedzialności odszkodowawczej konieczne jest wykazanie zdarzenia wywołującego szkodę, samej szkody (jej powstania i rozmiarów) oraz związku przyczynowo-skutkowego między zdarzeniem a szkodą. W myśl przepisu art. 361 § 1 K.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
Odpowiadając na pytanie – może Pan jeździć po drodze służebnej każdym pojazdem, ale jeśli zniszczy Pan nową nawierzchnię, będzie Pan zobligowany do naprawy szkody.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika
