• Autor: Eliza Rumowska
W 2000 r. w wyniku darowizny zostałem właścicielem domu. W akcie notarialnym wpisana jest służebność osobista dla mojej matki. Aktualnie moja matka chce się wyprowadzić z domu i żąda spłacenia jej służebności. Czego mogę się spodziewać? Czy będę musiał jej płacić rentę bądź zapłacić za dom? Jeśli nie mam na to środków – co mogę zrobić?
Kodeks cywilny w materii rozwiązania umowy dożywocia i zamiany jej na inny rodzaj świadczenia lub też jej zmiany stanowi następująco:
„Art. 303. [Zamiana służebności na rentę] Jeżeli uprawniony z tytułu służebności osobistej dopuszcza się rażących uchybień przy wykonywaniu swego prawa, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zamiany służebności na rentę”.
W tej sytuacji jest to uprawnienie, które przysługiwałoby Panu, gdyby matka nadużywała swoich praw jako dożywotniczka.
Natomiast obu stronom umowy (czyli Panu i matce) kodeks przyznaje jeszcze dodatkowo następujące uprawnienia i możliwości:
„Art. 913. [Zmiana dożywocia na rentę; rozwiązanie umowy] § 1. Jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień.
§ 2. W wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie.
Art. 914. [Skutki zbycia nieruchomości przez zobowiązanego] Jeżeli zobowiązany z tytułu umowy o dożywocie zbył otrzymaną nieruchomość, dożywotnik może żądać zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa.
Art. 915. [Odpowiednie stosowanie] Przepisy dwóch artykułów poprzedzających stosuje się odpowiednio do umów, przez które nabywca nieruchomości zobowiązał się, w celu zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania, do obciążenia nieruchomości użytkowaniem z ograniczeniem jego wykonywania do części nieruchomości”.
Wynika z powyższych regulacji obraz sytuacji, w których odpowiednio dożywotnik lub właściciel mają określony zakres roszczeń. Wyróżniałam te przesłanki w treści przepisów, aby łatwiej było Panu je zlokalizować i zrozumieć. Nie jest bowiem tak, że zależy to tylko od „kaprysu” dożywotnika czy właściciela – należy przed sądem wykazać, że takie okoliczności zaistniały, by domagać się renty czy też zmiany umowy lub jej rozwiązania. Jeżeli więc nie sprzedał Pan tego domu, nie narusza interesów swojej matki lub w inny sposób Pan nie powoduje, że wspólne zamieszkanie nie może być dalej kontynuowane – to nie powinien Pan spełniać żądań matki. Ona zaś idąc do sądu – będzie miała problem z wykazaniem, że zachodzą przesłanki ustawowe do zastosowania powyższych przepisów.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Eliza Rumowska
Absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego prawniczka. Specjalizuje się w prawie cywilnym, zwłaszcza w prawie konsumenckim (reklamacje, gwarancje itp.). Z serwisem ePorady24 związana od początku jego istnienia, udzielała porad w najbardziej złożonych sprawach. W swej wieloletniej karierze pracowała jako powiatowy rzecznik konsumentów, sekretarz gminy, inspektor ds. kredytów oraz radca w TP SA. Od 2008 r. prowadzi własne biuro prawne, jako prokurent obsługuje trzy spółki prawa handlowego, współpracuje z samorządem terytorialnym przy realizacji programów dotowanych z UE.
Zapytaj prawnika
