• Data: 2024-07-18 • Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Sąsiad nie wyraża zgody na przeprowadzenie kabla napowietrznego przez słupy energetyczne stojące na jego posesji do mojej. Kabel ten potrzebny mi jest do zainstalowania fotowoltaiki. Obsługuje nas Tauron. Czy mogę zmusić sąsiada do udzielenia mi zgody na przeprowadzenie kabla?
Z opisu stanu faktycznego wynika, że zasadne byłoby ustanowienie na gruncie sąsiada służebności przesyłu. Podstawy prawne ustanowienia tego ograniczonego prawa rzeczowego zawarte są w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360), zwanej w dalszej części odpowiedzi w skrócie Kodeksem cywilnym lub ustawą. Zgodnie z art. 3051 Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Jeżeli chodzi o rodzaje urządzeń, to są to: urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.
Przedmiotowego rodzaju służebności nie można zaliczyć do służebności gruntowych ani też służebności osobistych. Od służebności gruntowych odróżnia się tym, że może być ustanowiona na rzecz przedsiębiorcy niebędącego właścicielem innej nieruchomości, który zamierza wybudować urządzenia określone w art. 49 § 1 lub którego własność one stanowią. Od służebności osobistej odróżnia się natomiast tym, że nie jest związana nierozerwalnie z osobą uprawnionego (art. 299), lecz przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub urządzeń, o których mowa w w art. 49 § 1 i wygasa wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa (J. Gudowski, J. Rudnicka, G. Rudnicki, S. Rudnicki [w:] J. Gudowski, J. Rudnicka, G. Rudnicki, S. Rudnicki, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, wyd. II, Warszawa 2016, art. 3051, art. 3052, art. 3053, art. 3054).
W postanowieniu z dnia 19 grudnia 2012 r., sygn. akt. II CSK 218/12, Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na cel służebności przesyłu. Jest nim umożliwienie przedsiębiorcy właściwego korzystania z urządzeń, których jest właścicielem i które wchodzą w skład jego przedsiębiorstwa. Podkreślić należy, że funkcjonowanie przedsiębiorstwa energetycznego polega na przesyłaniu i dystrybucji energii elektrycznej liniami energetycznymi, które stanowią składnik tego przedsiębiorstwa i stają się elementem połączonego z nim systemu sieci.
W tym miejscu zasadne jest również przywołanie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2005 r. w sprawie o sygn. akt V CSK 468/14, zgodnie z którym: „Wykonywanie służebności przesyłu wiąże się z założeniem i utrzymywaniem urządzeń przesyłowych w zdatności do użytku, a ich usytuowanie na powierzchni gruntu, pod powierzchnią i nad gruntem w sposób nieunikniony wiąże się z potrzebą wkroczenia na ten grunt, chociażby potrzeba taka występowała sporadycznie. Przestrzeń zatem w jakiej przedsiębiorca przesyłowy może poruszać się realizując przysługującą służebność musi być oznaczona, przy tym jest to też przestrzeń, w której właściciel nieruchomości obciążonej nie może podejmować działań, które przedsiębiorcy przesyłowemu utrudniłyby lub uniemożliwiłyby wykonywanie służebności. Tak więc przestrzeń, o której tu mowa, jej rozmiar, wielkość, są determinowane przez treść służebności i niewątpliwie przestrzeń ta to nie li tylko przestrzeń (nad gruntem) zajęta przez przewody przesyłowe. Potrzeba oznaczenia obszaru w jakim po nieruchomości obciążonej poruszać się może przedsiębiorca przesyłowy wykonując służebność leży nie tylko w jego interesie, ale i w interesie właściciela nieruchomości obciążonej, który w ten sposób uzyskuje wiedzę o przestrzennym zakresie uprawnień przedsiębiorcy i o takim zakresie jego własnych właścicielskich uprawnień”.
Podstawowym sposobem ustanowienia służebności przesyłu jest umowa między właścicielem nieruchomości i przedsiębiorcą. Właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy, to służebność przesyłu może być na żądanie przedsiębiorcy ustanowiona przez sąd, za odpowiednim wynagrodzeniem, w postępowaniu nieprocesowym. Wynagrodzenie ustala sąd, z reguły przy pomocy biegłego, kierując się rodzajem urządzeń i związanym z nim sposobem korzystania z nieruchomości przez uprawnionego oraz wpływem, jaki mają te urządzenia na ograniczenie wykonywania własności nieruchomości. Z opisu stanu faktycznego wynika, że na dzień dzisiejszy brak jest możliwości zawarcia umowy pomiędzy przedsiębiorstwem przesyłowym Tauron a sąsiadem. Wobec powyższego należy liczyć się z koniecznością skierowania przez Tauron sprawy na drogę postępowania sądowego. W przypadku konieczności skorzystania z opinii biegłego sądowego w celu wyliczenia kwoty wynagrodzenia dla sąsiada (w przypadku kwestionowania przez niego kwoty wskazanej we wniosku), to postępowanie może trwać nawet kilka lat. Wszystko zależy od tego jak szybko zostanie wyznaczony pierwszy termin rozprawy, czy będzie konieczność skorzystania z opinii biegłego, jak długo biegły będzie sporządzał opinię, czy do przedmiotowej opinii zostaną złożone zastrzeżenia, tak aby biegły był zobowiązany do sporządzenia tzw. opinii uzupełniającej.
Z uwagi na charakter sprawy rekomendowałabym podjęcie mediacji, rozmowy z sąsiadem i wytłumaczenie mu, dlaczego ustanowienie tej służebności jest tak potrzebne. Proszę w tym zakresie powołać się na tzw. dobre stosunki sąsiedzie oraz zasady współżycia społecznego. Warto również poznać z jakich powodów sąsiad nie zgadza się ma doprowadzenie tego kabla. Być może jeżeli uda się rozwiać obawy sąsiada w związku z zamierzonymi działaniami, łatwiej będzie mu wyrazić na to zgodę.
Fotowoltaika i Dobre Stosunki Sąsiedzkie
Pan Jan, mieszkaniec niewielkiej miejscowości, postanowił zainstalować na swoim dachu panele fotowoltaiczne. Aby tego dokonać, konieczne było przeprowadzenie kabla napowietrznego przez posesję sąsiada, Pana Adama. Początkowo Pan Adam nie wyraził zgody, obawiając się, że instalacja wpłynie negatywnie na estetykę jego ogrodu oraz obniży wartość nieruchomości. Pan Jan zdecydował się na rozmowę z sąsiadem, podczas której przedstawił wszystkie zalety ekologiczne i ekonomiczne instalacji fotowoltaicznej oraz zapewnił, że kabel zostanie poprowadzony w sposób najmniej inwazyjny. Po tej rozmowie Pan Adam zgodził się na instalację, a Pan Jan mógł cieszyć się z niższych rachunków za prąd oraz czystszego środowiska.
Mediacja w Konflikcie Sąsiedzkim
Pani Anna chciała zainstalować fotowoltaikę na swoim domu, jednak potrzebowała przeprowadzić kabel napowietrzny przez działkę sąsiadki, Pani Ewy. Pani Ewa była przeciwna temu pomysłowi, obawiając się, że kabel mógłby uszkodzić jej drzewka owocowe. Pani Anna, nie chcąc eskalować konfliktu, zaproponowała mediację. Mediator pomógł obu stronom dojść do porozumienia: ustalono, że kabel zostanie przeprowadzony w taki sposób, aby zminimalizować ryzyko uszkodzenia drzew, a w zamian Pani Anna zobowiązała się do regularnej kontroli stanu instalacji. Dzięki mediacji udało się rozwiązać konflikt bez konieczności wchodzenia na drogę sądową.
Sądowe Ustanowienie Służebności
Pan Marek potrzebował przeprowadzić kabel napowietrzny przez działkę sąsiada, Pana Krzysztofa, aby móc zainstalować fotowoltaikę. Mimo wielokrotnych prób porozumienia, Pan Krzysztof kategorycznie odmówił zgody, obawiając się zakłóceń w użytkowaniu swojej nieruchomości. Pan Marek zdecydował się skierować sprawę do sądu, wnosząc o ustanowienie służebności przesyłu. Po przeprowadzeniu postępowania, sąd orzekł na korzyść Pana Marka, ustanawiając służebność przesyłu i przyznając Panu Krzysztofowi odpowiednie wynagrodzenie za udostępnienie swojej nieruchomości. Dzięki temu Pan Marek mógł zrealizować swoją inwestycję, a Pan Krzysztof otrzymał rekompensatę za udostępnienie swojego terenu.
Ustanowienie służebności przesyłu może być niezbędne do zainstalowania fotowoltaiki, jeśli sąsiad nie wyraża zgody na przeprowadzenie kabla napowietrznego przez swoją posesję. W takich sytuacjach warto najpierw spróbować rozwiązać sprawę polubownie, korzystając z mediacji. Jeśli to się nie powiedzie, przedsiębiorca może wystąpić do sądu o ustanowienie służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem dla właściciela nieruchomości.
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie służebności przesyłu lub sporządzenia odpowiednich pism? Skontaktuj się z naszymi ekspertami online, którzy udzielą Ci profesjonalnych porad i przygotują niezbędne dokumenty. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2012 r., sygn. akt. II CSK 218/12
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
