• Autor: Michał Berliński
Na działce mam budynek garaże w jednym ciągu z domem. Istnieje służebność osobista do dwóch garaży na rzecz mojego brata. Budynek chciałam zburzyć, bo jest stary. Czy mogę to zrobić?
Zacznijmy od tego, czym jest taka służebność. W tym przypadku mamy do czynienia ze służebnością osobistą. Zakres i sposób wykonywania służebności osobistej określa przede wszystkim umowa stron, a dopiero w braku postanowień umowy stosuje się kryterium osobistych potrzeb uprawnionego, wynikających z rodzaju służebności, zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych, które w warunkach wiejskich odgrywają dużą rolę, zwłaszcza przy wykonywaniu służebności mieszkania i innych służebności o charakterze przeważnie alimentacyjnym, na rzecz starszych wiekiem rolników. Kryteria te są zmienne i zależne od okoliczności faktycznych występujących w sprawie. Zasadniczym źródłem powstania służebności osobistej jest umowa, np. dożywocia (art. 908 § 2 Kodeksu cywilnego). Umowa może być zastąpiona orzeczeniem sądu tylko wtedy, gdy ten, kto zobowiązał się do ustanowienia służebności, uchyla się od zawarcia umowy albo gdy ustawa przewiduje ustanowienie służebności osobistej przez sąd. Poza tym ustanowienie służebności osobistej na podstawie orzeczenia sądu może nastąpić w postępowaniu działowym, w którym sąd dokonuje działu albo podziału majątku wspólnego na podstawie zgodnego wniosku uczestników (zob. komentarz do art. 212). Artykuł 296 nie stanowi przeto samodzielnej podstawy do obciążania nieruchomości służebnością wbrew woli i zgodzie właściciela nieruchomości. Przepis ten określa treść służebności osobistej i zezwala na obciążenie tym prawem nieruchomości na rzecz oznaczonej osoby fizycznej, ale nie zawiera kryteriów ustanowienia służebności osobistej na jednostronne żądanie osoby niebędącej właścicielem nieruchomości oraz roszczenia o ustalenie takiej służebności.
Funkcja służebności osobistych polega głównie na zaspokojeniu potrzeb osobistych uprawnionego w zakresie szeroko pojętej alimentacji; służebności osobiste więc mają charakter konsumpcyjny i dlatego są ściśle związane z osobą uprawnionego (art. 300). Przykładem takiej służebności jest służebność mieszkania.
Służebności osobistej nie można ustanowić na udziale w nieruchomości wspólnej, gdyż udział nie jest rzeczą, ale prawem. W Pani przypadku rozważamy możliwość zlikwidowania służebności osobistej i od razu wskażę, że nie jest to sprawa łatwa. Zgodnie z art. 294 Kodeksu cywilnego właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej. Natomiast według art. 295. Kodeksu cywilnego jeżeli służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnej wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności bez wynagrodzenia.
Oba przepisy dotyczą służebności gruntowych, jednak do służebności osobistych stosujemy te same przepisy. W związku z powyższym należy wskazać, że służebność taka wygasa również w przypadku jej niewykonywania przez ostatnie 10 lat, a więc czy ten czas już upłynął?
Jeśli tak, będzie to najprostszy sposób na pozbycie się tego problemu, jednak w tym celu należy złożyć w sądzie stosowny wniosek. Innym przypadkiem jest śmierć uprawnionego, czyli brata, która oznacza, że garaże wtedy można bez obaw usunąć.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Michał Berliński
Prawnik, absolwent Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie. Studia ukończył w 2015 roku obroną pracy magisterskiej w Katedrze Prawa Pracy o temacie „Zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy”. Podczas studiów praktykował w kancelariach adwokackich i radcowskich oraz w prokuraturze, udzielał również porad prawnych w Uniwersyteckiej Poradni Prawnej głównie z zakresu prawa cywilnego oraz rodzinnego. Ukończył aplikację komorniczą w Izbie Komorniczej przy Sądzie Apelacyjnym w Lublinie. W 2018 roku uzyskał pozytywny wynik z egzaminu komorniczego i został powołany na stanowisko asesora komorniczego przez Prezesa Sądu Apelacyjnego w Lublinie. Nieprzerwanie od 2015 roku pracuje jako asystent komornika, aplikant, asesor komorniczy i kierownik kancelarii. Aktualnie prowadzi własną kancelarię komorniczą, Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Radomiu. Specjalizuje się głównie w prawie cywilnym, rodzinnym, postępowaniu cywilnym oraz egzekucyjnym. Interesuje się również prawem pracy, nieruchomości i ich obrotem, a także prawem nowych technologii i rynkiem e-commerce.
Zapytaj prawnika
