• Data: 2024-12-19 • Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Jestem zainteresowana rozwiązaniem prawnym sprawy dot. bezumownego korzystania z mojej działki przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego: dawniej była to Telekomunikacja, obecnie najprawdopodobniej Play. Urządzenia usytuowane są na pewnej głębokości w ziemi, przykrywa jej betonowa klapa, a na powierzchni stoi słupek. Całość instalacji zajmuje ok. 1 m2. Budynek został wybudowany w 1997, ja jestem jego właścicielką od 1998 roku. Chyba więc do zasiedzenia nie mogło dojść i nie chciałabym do niego dopuścić. Zależy mi na uporządkowaniu sytuacji prawnej tego urządzenia oraz otrzymaniu odszkodowania z tyt. bezumownego korzystania z mojego gruntu, w ostateczności usunięcie urządzenia z mojej działki. Jakie kroki podjąć?
W pierwszej kolejności wskazać należy, że jako właścicielka nieruchomości, przez którą przebiega urządzenie przesyłowe, może Pani żądać zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z Pani nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe (art. 224 i 225 Kodeksu cywilnego; dalej „K.c.”). Właściciel bowiem może wystąpić wobec przedsiębiorcy, jeżeli na jego nieruchomości już istnieją urządzenia, a ich budowa nie została poprzedzona uzyskaniem odpowiedniej zgody, czy innej formy akceptacji jej właściciela i bez jakiejkolwiek rekompensaty z tego tytułu, co oznacza brak tytułu prawnego do dysponowania nieruchomością. Jest roszczenie o wypłatę wynagrodzenia stanowiącego odpowiednik należności, które przedsiębiorstwo przesyłowe byłoby zobowiązane uiszczać właścicielowi nieruchomości, gdyby została zawarta umowa czy też zgoda dotycząca wykorzystania jego gruntu. Odszkodowanie to będzie wówczas obejmowało okres do czasu uregulowania stanu prawnego nieruchomości, tj. np. do momentu zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu. Pogląd ten znalazł potwierdzenie w orzeczeniu Sądu Najwyższego, który w uchwale z dnia 17 czerwca 2005 r., III CZP 29/05 uznał, że właścicielowi nieruchomości przysługuje roszczenie o odpowiednie wynagrodzenie za korzystanie z niej przeciwko posiadaczowi służebności w złej wierze, niezależnie od zgłoszenia roszczenia określonego w art. 222 § 2 K.c. Roszczenia uzupełniające mogą więc być dochodzone zarówno łącznie z roszczeniem negatoryjnym, jak i niezależnie od takiego roszczenia.
W kontekście opisanej sytuacji warto jest odnieść się do wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 lutego 2021 r. (sygn. akt. I ACa 193/19), w którym uznał roszczenia przeciwko przedsiębiorcy przesyłowemu. Sąd odwoławczy podkreślił, że strona pozwana była posiadaczem nieruchomości w złej wierze. Nie posiadała bowiem żadnego tytułu prawnego, na podstawie którego mogłaby ingerować w cudzą własność. Pozwana mogła bezproblemowo ustalić, kto jest właścicielem nieruchomości. W złej wierze jest ten posiadacz, który wie, że określone prawo mu nie przysługuje. Za takiego posiadacza uznaje się też podmiot, który ma świadomość, że określone prawo mu nie przysługuje, a jego niewiedza nie jest usprawiedliwiona w okolicznościach danego przypadku. Nawet niedbalstwo po stronie posiadacza wyklucza ustalenie, że posiada on nieruchomość w dobrej wierze. Na powyższe wskazał Sąd Najwyższy z dnia 23 lipca 2017 r. w sprawie I CSK 360/14 (LEX nr 1770906). Sąd apelacyjny przypomniał również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2017 r. w sprawie V CNP 17/16 (LEX nr 2248743), w którym wskazano, że władztwo przedsiębiorcy eksploatującego urządzenia przesyłowe odpowiada władztwu wynikającemu z prawa służebności. Przedsiębiorca eksploatujący urządzenia przesyłowe, który nie ma tytułu uprawniającego do posiadania nieruchomości dla bieżącego utrzymania urządzeń przesyłowych, korzysta z nieruchomości w złej wierze. Właściciel nieruchomości może zatem domagać się od takiego posiadacza służebności w złej wierze wynagrodzenia za bezumowne korzystanie.
Wobec powyższego należy skierować do przedsiębiorcy przesyłowego wezwanie do zapłaty o odszkodowanie wraz z żądaniem usunięcia tego urządzenia, wyznaczając w tym celu odpowiedni termin. W przypadku braku reakcji należy skierować żądanie do sądu.
Podziemna instalacja na działce rolnej
Pan Marek odkrył, że pod jego działką rolną przebiega kabel należący do lokalnego operatora przesyłowego, o czym nie został poinformowany przy zakupie gruntu. Operator odmówił usunięcia instalacji, argumentując, że korzysta z niej od lat. Marek, dowiedziawszy się o swoich prawach, skierował do operatora wezwanie do zapłaty za bezumowne korzystanie z działki oraz żądanie usunięcia kabla. Po negocjacjach udało się ustanowić służebność przesyłu, za którą operator zapłacił wynagrodzenie.
Niechciana przeszkoda na działce budowlanej
Pani Ewa, planując budowę domu, odkryła, że na jej działce stoi słup energetyczny należący do dużej firmy przesyłowej. Słup został postawiony przez poprzednich właścicieli bez żadnej dokumentacji. Ewa zgłosiła się do prawnika, który przygotował wezwanie do zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie oraz żądanie uregulowania stanu prawnego. Po postępowaniu sądowym firma zgodziła się na zapłatę odszkodowania i ustanowienie formalnej służebności.
Zasiedzenie instalacji telekomunikacyjnych
Pan Andrzej zauważył, że na jego działce znajdują się stare urządzenia telekomunikacyjne należące do operatora, który nie posiadał tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości. Operator próbował powołać się na zasiedzenie, ale Andrzej udowodnił, że od momentu zakupu nieruchomości zasiedzenie nie było możliwe ze względu na brak upływu wymaganego czasu. Ostatecznie operator wypłacił mu odszkodowanie oraz pokrył koszty przeniesienia urządzeń poza teren działki.
Bezumowne korzystanie z nieruchomości przez operatora przesyłowego to problem, który można skutecznie rozwiązać, domagając się odszkodowania lub ustanowienia służebności przesyłu. Kluczowe jest działanie w odpowiednim czasie, aby zapobiec zasiedzeniu, oraz wsparcie prawne, które pozwoli zabezpieczyć interesy właściciela gruntu. Warto znać swoje prawa i podjąć kroki w celu uregulowania tej sytuacji.
Oferujemy profesjonalne wsparcie prawne w sprawach dotyczących bezumownego korzystania z nieruchomości przez operatorów przesyłowych, w tym przygotowanie pism o odszkodowanie lub ustanowienie służebności przesyłu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2005 r., III CZP 29/05
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 lutego 2021 r., sygn. akt. I ACa 193/19
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
