Jak wyegzekwować prawo do służebności mieszkania i wyznaczyć przysługujące pomieszczenie?

Niewykonywana służebność wygasa

W pierwszej kolejności wskazuję, iż jeżeli nie korzystała Pani do tej pory ze służebności – nie zamieszkiwała Pani we wskazanej w akcie notarialnym nieruchomości, siostry mogły, albo mogą, założyć sprawę o jej zniesienie. Zgodnie z art. 293 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.): Służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć. Dlatego proszę dowiedzieć się, czy wobec braku korzystania ze służebności siostry nie skierowały w tym zakresie sprawy na drogę sądową.

Postępowanie o zmianę treści służebności lub sposobu jej wykonywania

Natomiast jeżeli korzystała Pani ze służebności i nie mogło dojść do jej wygaśnięcia, obecnie na skutek blokowania do niej dostępu dochodzi do naruszenia Pani prawa posiadania służebności i może Pani w tym zakresie skierować sprawę na drogę postępowania sądowego, a także wystosować roszczenie w sądzie o zmianę tej służebności i dokładne wskazanie, który pokój i jakie inne pomieszczenia może Pani zajmować.

Zaznaczam, iż do służebności osobistych należy stosować przepisy dotyczące służebności gruntowych.

Zgodnie z treścią art. 291 K.c.: Jeżeli po ustanowieniu służebności gruntowej powstanie ważna potrzeba gospodarcza, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać za wynagrodzeniem zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności, chyba że żądana zmiana przyniosłaby niewspółmierny uszczerbek nieruchomości władnącej.

„Ważna potrzeba gospodarcza” i „niewspółmierny uszczerbek dla nieruchomości władnącej” – przesłanki zmiany

Artykuł 291 K.c. umożliwia zmianę treści lub sposobu wykonywania służebności gruntowej z powodu zmiany okoliczności o charakterze gospodarczym, która miała miejsce po jej ustanowieniu. Poza przesłanką pozytywną w postaci „ważnej potrzeby gospodarczej”, której wystąpienie warunkuje dopuszczalność zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności gruntowej, w art. 291 K.c. ustawodawca sformułował przesłankę negatywną w postaci „niewspółmiernego uszczerbku dla nieruchomości władnącej”, która ma charakter hipotetyczny. Jeśli zmiana treści lub sposobu wykonywania służebności gruntowej może, chociażby potencjalnie, powodować niewspółmierny uszczerbek dla nieruchomości władnącej, istnieje podstawa do odmowy dokonania takiej zmiany.

Zmiana treści lub sposobu wykonywania służebności gruntowej dokonywana na żądanie właściciela nieruchomości obciążonej na podstawie art. 291 K.c. następuje, co do zasady, za wynagrodzeniem należnym właścicielowi nieruchomości władnącej. „Ważna potrzeba gospodarcza” jest klauzulą generalną, poprzez którą ustawodawca przekazał organom stosującym prawo kompetencję do dokonywania oceny zasadności wykonywania prawa zmierzającego do zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności gruntowej in concreto.

Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym w orzecznictwie ważna potrzeba gospodarcza przemawiająca za zmianą treści lub sposobu wykonywania służebności gruntowej może istnieć w przypadku, gdy obciążenie nieruchomości służebnej nie może być pogodzone z zasadami prawidłowej gospodarki, w tym w szczególności zasadami prawidłowej gospodarki rolnej (tak: wyrok SN z 20.02.1985 r., III CRN 364/85, OSNCP 1985, Nr 12, poz. 198).

Roszczenie negatoryjne – zaprzestanie uniemożliwiania korzystania ze służebności mieszkania

Wskazuję także, iż jeżeli dochodzi obecnie do naruszenia Pani prawa do służebności, może Pani także na drodze sądowej dochodzić zaprzestania tych naruszeń i udostępnienia służebności. Zgodnie bowiem z treścią art. 222 § 2 K.c.: Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Z uwagi na powyższe, proszę w pierwszej kolejności pisemnie wezwać siostry do udostępnienia pokoju ze wskazaniem powyższych przepisów i gotowości do skierowania sprawy na drogę sądową w zakresie zmiany treści służebności i zaniechania naruszeń. Jeżeli porozumie się Pani z siostrami, treść służebności może także być zmieniona w drodze umowy notarialnej, jeżeli nie dojdzie do porozumienia, jedyną możliwością jest jej doprecyzowanie na drodze sądowej w postępowaniu o zmianę treści służebności.

Źródła:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.