Jak zabezpieczyć prawo do służebności po śmierci właściciela mieszkania bez księgi wieczystej?

• Data: 2025-03-29 • Autor: Aleksandra Profit

Przepisałem spółdzielcze mieszkanie na mojego syna (mam prawo do służebności). Niestety, mieszkanie nie ma księgi wieczystej. Czy mogę założyć księgę wieczystą ze wpisem o mojej służebności? Mój syn niedawno zmarł i przepisał w testamencie mieszkanie obcej mi osobie. O ile dobrze pamiętam, to nowy właściciel może sprzedać to mieszkanie bez informowania następnej osoby o służebności. Jak mogę się przed tym zabezpieczyć? Nie chcę stracić swojego prawa do służebności. Dodam, że chwilowo mieszkam za granicą.

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Jak zabezpieczyć prawo do służebności po śmierci właściciela mieszkania bez księgi wieczystej?

Możliwość założenie księgi wieczystej

Ma Pan prawo i możliwość założenia księgi wieczystej dla przedmiotowej nieruchomości. To zabezpieczy Pana służebność. Założenie księgi wieczystej następuje na wniosek legitymowanych osób (§ 105 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym z dnia 15 lutego 2016 r.). Ustawodawca nie wskazuje odrębnie, kto może złożyć wniosek o założenie księgi wieczystej. Wystarczy jednak, że określił krąg osób legitymowanych do złożenia wniosku o wpis w księdze wieczystej – założenie księgi następuje przecież z chwilą dokonania pierwszego wpisu. Można więc pobieżnie wskazać, że wniosek o dokonanie wpisu może złożyć właściciel nieruchomości, użytkownik wieczysty oraz osoba, na rzecz której wpis ma nastąpić, albo wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w księdze wieczystej (art. 6262 § 5 Kodeksu postępowania cywilnego, w skrócie K.p.c.). Pan należy do tej ostatniej grupy osób.

§ 105 [Elementy wniosku]

1. Założenia księgi wieczystej dla nieruchomości dokonuje się na wniosek zawierający:

1) oznaczenie nieruchomości, miejsca jej położenia, obszaru oraz sposobu korzystania z nieruchomości;

2) wymienienie wszystkich uprawnionych, na których rzecz ma być wpisana własność, w sposób określony w § 33, oraz wskazanie ich adresów;

3) powołanie tytułu własności nieruchomości;

4) wyszczególnienie ograniczonych praw rzeczowych obciążających nieruchomość lub ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością albo oświadczenie wnioskodawcy, że nie wie o istnieniu takich praw lub ograniczeń.

2. Jeżeli nieruchomość była już wpisana do dotychczasowej księgi wieczystej, a księga ta zaginęła lub uległa zniszczeniu, we wniosku wskazuje się numer tej księgi.

3. Jeżeli dla nieruchomości był prowadzony zbiór dokumentów, we wniosku wskazuje się numer tego zbioru.

4. Jeżeli nieruchomość nie miała księgi wieczystej ani zbioru dokumentów, wniosek zawiera odpowiednie oświadczenie w tej sprawie.

§ 106 [Dołączone dokumenty]

1. Do wniosku, o którym mowa w § 105, dołącza się dokumenty stwierdzające nabycie własności nieruchomości określonej we wniosku oraz dokumenty stanowiące podstawę oznaczenia nieruchomości.

2. Jeżeli dokument stwierdzający nabycie własności zaginął lub uległ zniszczeniu, a wnioskodawca nie ma urzędowo poświadczonego odpisu tego dokumentu, powinien powołać inne dowody stwierdzające nabycie własności nieruchomości określonej we wniosku.

3. Obowiązek dołączenia dokumentów stwierdzających nabycie własności nieruchomości nie dotyczy osób, których prawa zostały ujawnione w zbiorze dokumentów.

§ 107 [Wniosek o założenie księgi dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu]

1. Założenia księgi wieczystej dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu dokonuje się na wniosek zawierający:

1) oznaczenie miejsca położenia i powierzchni lokalu lub domu jednorodzinnego;

2) wymienienie osoby, której przysługuje to prawo, w sposób określony w § 33;

3) powołanie tytułu nabycia tego prawa;

4) wyszczególnienie ograniczonych praw rzeczowych obciążających to prawo lub ograniczeń w rozporządzaniu tym prawem albo oświadczenie wnioskodawcy, że nie wie o istnieniu takich praw lub ograniczeń.

2. Do wniosku dołącza się dokumenty stwierdzające nabycie prawa wymienionego w ust. 1 oraz dokumenty stanowiące podstawę oznaczenia lokalu lub domu jednorodzinnego, a także dokumenty stanowiące podstawę oznaczenia nieruchomości, z którą dom jednorodzinny jest związany”.

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Wniosek o wpis w księdze wieczystej

Art. 6262 K.p.c. [Wniosek o wpis w księdze wieczystej]

„§ 1. Wniosek o wpis składa się na urzędowym formularzu.

§ 2. (uchylony)

§ 3. Do wniosku o wpis należy dołączyć dokumenty, stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej.

§ 31. Do wniosku o wpis w księdze wieczystej na podstawie tytułu wykonawczego, o którym mowa w art. 783 § 4, należy dołączyć dokument uzyskany z systemu teleinformatycznego umożliwiający sądowi weryfikację istnienia i treści tytułu wykonawczego.

§ 4. Jeżeli z dokumentów załączonych do wniosku wynika, że nastąpiła zmiana w prawie własności, sąd, zwracając wniosek, stosuje art. 62613 § 1.

§ 5. Wniosek o wpis może złożyć właściciel nieruchomości, użytkownik wieczysty, osoba, na rzecz której wpis ma nastąpić, albo wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w księdze wieczystej. W sprawach dotyczących obciążeń powstałych z mocy ustawy wniosek może złożyć uprawniony organ”.

Wniosek o wpis w księdze wieczystej może być złożony za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub poza tym systemem. Inicjuje on postępowanie wieczystoksięgowe. W świetle przepisów proceduralnych wniosek o wpis jawi się jako pismo procesowe, wszczynające postępowanie nieprocesowe. Powinno ono odpowiadać wymaganiom stawianym wnioskom w postępowaniu nieprocesowym (art. 511 § 1 K.p.c.), czyli odpowiednio warunkom formalnym pozwu przewidzianym w art. 126 i 187 w zw. z art. 13 § 2 K.p.c.

Złożenie wniosku w postępowaniu wieczystoksięgowym stanowi czynność procesową. Wniosek o wpis musi być złożony na urzędowym formularzu poza systemem teleinformatycznym lub za pośrednictwem tego systemu. W każdym z tych przypadków obowiązuje jednak inny wzór formularza wniosku i inny tryb jego wniesienia.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Przykłady

Pan Adam i służebność drogi dojazdowej

Pan Adam jest właścicielem działki budowlanej, ale dostęp do niej prowadzi przez działkę należącą do sąsiada. Aby zabezpieczyć swoje prawo do korzystania z drogi dojazdowej, sąd ustanowił służebność gruntową na rzecz pana Adama. Pan Adam postanawia założyć księgę wieczystą dla swojej nieruchomości, aby służebność została formalnie wpisana. Składa wniosek na urzędowym formularzu, dołączając dokumenty potwierdzające ustanowienie służebności.

 

Spadkobiercy i nieuregulowana nieruchomość

Po śmierci dziadka Jan i Anna odziedziczyli gospodarstwo rolne. Okazało się, że nieruchomość nigdy nie miała założonej księgi wieczystej. Spadkobiercy postanowili uregulować stan prawny gospodarstwa, aby móc je sprzedać. Złożyli wniosek o założenie księgi wieczystej, dołączając akt poświadczenia dziedziczenia oraz mapy geodezyjne nieruchomości. W formularzu wskazali, że nieruchomość nie była wcześniej wpisana w księgach wieczystych ani w zbiorze dokumentów.

 

Pan Jan i działka odziedziczona po wujku

Pan Jan odziedziczył działkę rekreacyjną po swoim wuju. Okazało się jednak, że nieruchomość nigdy nie miała założonej księgi wieczystej. Aby uregulować sytuację prawną działki, pan Jan złożył wniosek o założenie księgi wieczystej. Do wniosku dołączył akt poświadczenia dziedziczenia oraz mapy geodezyjne wskazujące położenie i granice działki. Ponieważ nieruchomość wcześniej nie figurowała ani w księgach wieczystych, ani w zbiorze dokumentów, pan Jan wskazał ten fakt w formularzu, zgodnie z wymogami § 105 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości.

Podsumowanie

Księgę wieczystą dla nieruchomości mogą założyć osoby uprawnione, np. właściciele nieruchomości, użytkownicy wieczyści, osoby, na rzecz których wpis ma nastąpić, lub wierzyciele posiadający prawo do wpisu. Wniosek składa się na urzędowym formularzu, w systemie teleinformatycznym lub poza nim. Do wniosku należy dołączyć odpowiednie dokumenty potwierdzające nabycie prawa własności lub inne prawa rzeczowe. Proces założenia księgi wieczystej reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości oraz przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.

Oferta porad prawnych

Jeśli potrzebujesz pomocy przy założeniu księgi wieczystej lub w innych kwestiach prawnych związanych z nieruchomościami, skorzystaj z naszych porad prawnych online. Nasi doświadczeni prawnicy skrupulatnie przeanalizują Twoją sprawę i przygotują dla Ciebie niezbędne dokumenty. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać profesjonalne wsparcie – wypełnij formularz umieszczony pod tekstem!

Źródła:

1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296

2. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym z dnia 15 lutego 2016 r. - Dz.U.2016 poz. 312

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

odpowiedziprawne.pl

prawo-budowlane.info

spolkowy.pl

prawo-cywilne.info

poradapodatkowa.pl