• Autor: Mateusz Rzeszowski
Wystąpiłem z wnioskiem do przedsiębiorstwa przesyłowego o odszkodowanie za słup i transformator umiejscowione na mojej działce. Otrzymałem odpowiedź, że urządzenia te stoją tam od roku 1967 wraz z propozycją podpisania notarialnego aktu ze zgodą na nieodpłatną służebność przesyłu dla tych urządzeń. Czy można się na to nie zgodzić i jednak dochodzić rekompensaty?
Kwestia ustanowienia służebności jest niezależna od kwestii odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości, w tym znaczeniu że roszczenia te mogą być dochodzone niezależnie od siebie przed sądem. Co za tym idzie, ustanowienie służebności od chwili obecnej nie pozbawi Pana prawa do dochodzenia odszkodowania za poprzedni okres.
Tym niemniej, w Pana sytuacji odradzałbym wyrażenie zgody na ustanowienie nieodpłatnej służebności. Fakt, że urządzenia przesyłowe zostały umiejscowione na nieruchomości w 1969 roku, nie przesądza jeszcze o tym, że musi Pan zgadzać się na taką formę służebności.
Zasadą wynikającą z art. 305(2) § 1 Kodeksu cywilnego jest, że jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, przesyłowych, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem przed sadem. Innymi słowy, przedsiębiorca przesyłowy nie może wymusić na Panu zawarcia nieodpłatnej umowy służebności przesyłu. Co więcej, analogiczne roszczenie przysługuje także Panu, jeśli przedsiębiorca nie zgodzi się na ustanowienie odpłatnej służebności.
Inną kwestią jest, że przedsiębiorca będzie prawdopodobnie w kolejnych pismach, jak również przed sądem, podnosił, że doszło do tzw. zasiedzenia służebności. W takim przypadku zastosowanie znajdują ogólne przepisy dotyczące zasiedzenia nieruchomości, zgodnie z którymi – w przypadku nabycia posiadania w dobrej wierze, zasiedzenia następuje z upływem 20 lat, a w przypadku nabycia posiadania w złej wierze, z upływem lat 30. Jak czytamy zaś w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2008 r. II CSK 346/08:
„Zajęcie cudzej nieruchomości i umieszczenie na niej urządzeń energetycznych bez uzyskania tytułu prawnego jest równoznaczne ze złą wiarą.”
Okres 30 lat już upłynął (od 1969 r.), w którym urządzenia przesyłowe zostały rzekomo posadowione na nieruchomości, jednak w chwili dokonania tej czynności ich właścicielem nie było przedsiębiorstwo przesyłowe, a Skarb Państwa, co uległo zmianie dopiero w roku 1989. Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Najwyższego – Izba Cywila z dnia 9 grudnia 2009 r.; IV CSK 291/2009:
„Okres do 1989 r. nie może być wliczany do okresu zasiedzenia przez przedsiębiorstwo państwowe, jakim był zakład energetyczny. Do tego czasu wszystko było własnością Skarbu Państwa, a zatem i posiadanie było wykonywane na jego rzecz. Zakład sprawował tylko zarząd, a więc nie był właścicielem urządzeń”.
Reasumując, przyjmując korzystną dla Pana interpretację, w oparciu o cytowane przepisy, można przyjąć, że nie doszło jeszcze do zasiedzenia służebności i może żądać Pan jej odpłatnego ustanowienia.
Teraz najlepiej byłoby wystąpić do przedsiębiorstwa przesyłowego z odpowiedzią na ich pismo, gdzie podniesie Pan przytoczone wyżej argumenty i zaproponuje podpisanie odpłatnej służebności. Bowiem dopiero kiedy przedsiębiorca przesyłowy nie wyrazi zgody na Pana warunki, możliwe będzie wystąpienie z pozwem do sądu. Jak rozumiem, dotychczas występował Pan jedynie o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z Pana nieruchomości, a nie wnosił Pan o ustanowienie służebności.
Jeśli nie dojdzie do polubownego załatwienia sprawy, będzie mógł Pan złożyć do sądu pozew o ustanowienie odpłatnej służebności przesyłu wraz z żądaniem odszkodowania za bezumowne korzystanie z Pana nieruchomości.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Mateusz Rzeszowski
Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalizuje się w prawie zamówień publicznych oraz obsłudze prawnej firm. Zajmuje się również sporządzaniem projektów umów, uchwał, regulaminów, polityk oraz innych aktów. Jednocześnie, posiada także szerokie zainteresowania w innych dziedzinach prawa, pozwalające na udzielanie porad w zróżnicowanych stanach faktycznych i prawnych.
Zapytaj prawnika
