Opłata za wykreślenie dożywocia

Zamiana dożywocia na rentę

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego nabywca nieruchomości w formie dożywocia powinien przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. Zgodnie z art. 913 § 1 jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień.

Prawo do dożywotniej renty

Oczywistym jest, że nabycie nieruchomości, przez osobę zupełnie niezwiązaną z osobą, na rzecz której ustanowione jest dożywocie, stanowi taką sytuację, o której mowa w art. 913. W takiej sytuacji możecie Państwo porozumieć się co do renty lub wnieść powództwo (w tej sytuacji to Pan jest zainteresowany, więc inicjatywa zapewne wyjdzie od Pana) do sądu o zastosowanie cytowanego przepisu. W takiej sytuacji to sąd ustali stosowną rentę. Co więcej, zgodnie z art. 914 jeżeli zobowiązany z tytułu umowy o dożywocie zbył otrzymaną nieruchomość, dożywotnik może żądać zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa.

Dożywotnia renta, zastępująca świadczenie należne z umowy dożywocia (art. 913 § 1), powinna odpowiadać równowartości świadczeń zastrzeżonych w tej umowie. Jednakże wyjątkowo sąd, dokonując zamiany dożywocia na rentę, może uwzględnić ciężką sytuację majątkową osoby zobowiązanej do świadczeń dla dożywotnika, jak również okoliczność, że dożywotnik ma inne źródła dochodu (zob. uchwała SN z 6.2.1969 r., sygn. akt III CZP 130/68). Sąd w orzeczeniu oznaczy terminy realizacji i sposób – formę poszczególnych świadczeń składających się na dożywotnią wierzytelność rentową. Zamiana wszystkich lub niektórych uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę następuje na przyszłość, od chwili uprawomocnienia się orzeczenia sądu (łac. ex nunc).

Stąd też, występując do sądu o rentę, musiałby Pan wyliczyć, jaką wartość mają świadczenia, które właściciel nieruchomości zgodnie z treścią wpisanego do ksiąg wieczystych dożywocia miał Panu zapewnić. Oczywiście musi mieć Pan świadomość, że właściciel może wykazywać, że na przykład nie jest Panu potrzebne mieszkanie, za które najem wynosi 2000 zł. Sąd dokona oceny, a czasem przy pomocy biegłego wyceny świadczeń i według tego zasądzi rentę.

Przykłady

Pani Maria i opuszczony dom: Pani Maria mieszkała przez wiele lat w domu, który przepisała swojej siostrzenicy na zasadach dożywocia. Jednak z czasem relacje rodzinne pogorszyły się i Pani Maria postanowiła opuścić dom, przenosząc się do wynajmowanego mieszkania w innej miejscowości. Siostrzenica, która sprzedała dom osobie trzeciej, teraz prosi Panią Marię o zgodę na wykreślenie wpisu dożywocia z księgi wieczystej. Pani Maria zastanawia się, czy może za to otrzymać jednorazową opłatę, która pomogłaby jej w pokryciu kosztów leczenia.

Pan Jan i trudne warunki życia: Pan Jan, starszy mężczyzna, przeniósł własność swojego domu na sąsiada w zamian za dożywocie, licząc na pomoc i wsparcie w starości. Z czasem jednak okazało się, że jego sytuacja zdrowotna pogarsza się, a relacje z sąsiadem nie układają się najlepiej. W związku z tym, Pan Jan wynajął małe mieszkanie w mieście, aby być bliżej lekarzy. Teraz sąsiad, który sprzedał dom, prosi o zgodę na wykreślenie wpisu dożywocia. Pan Jan zastanawia się, czy może żądać od niego jednorazowej rekompensaty za tę zgodę.

Pani Zofia i nowy właściciel domu: Pani Zofia przekazała swój dom na zasadzie dożywocia dalekiemu kuzynowi, który obiecał, że będzie się nią opiekował. Po kilku latach kuzyn sprzedał dom osobie spoza rodziny. Nowy właściciel, który planuje remont i sprzedaż nieruchomości, chce, aby Pani Zofia zrezygnowała z dożywocia. Pani Zofia, mając niewielką emeryturę, zastanawia się, czy może ubiegać się o jednorazową opłatę za wykreślenie wpisu, która mogłaby pomóc jej w codziennych wydatkach.

Podsumowanie

Osoby, które zawarły umowę dożywocia, a później z różnych przyczyn przestały korzystać z należnych im świadczeń, mogą rozważyć żądanie rekompensaty za zgodę na wykreślenie tego prawa z księgi wieczystej. Sąd może zamienić dożywocie na dożywotnią rentę, której wysokość zależy od wartości przysługujących wcześniej świadczeń. Warto skonsultować się z prawnikiem, aby właściwie oszacować swoje roszczenia i podjąć odpowiednie kroki prawne.

Oferta porad prawnych

Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism prawnych, dostosowanych do Twojej indywidualnej sytuacji, aby skutecznie chronić Twoje prawa i interesy. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie na każdym etapie postępowania. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 1969 r., sygn. akt III CZP 130/68