• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Jestem właścicielem nieruchomości z domem jednorodzinnym. Wjazd na posesję jest z drogi wewnętrznej służącej za dojazd do kilku posesji położonych po obu jej stronach. Droga została zrealizowana w oparciu o służebność przejazdu i przechodu na 4-metrowych pasach z sąsiadujących działek – ma 8 m szerokości i w jej połowie jest granica działek. Tak więc 4-metrowy pas drogi przed moim ogrodzeniem jest moją własnością. Po przeciwnej stronie drogi stoi kilkurodzinny dom. Liczba samochodów w tym domu znacznie przekracza liczbę dostępnych przy nim miejsc postojowych. Jest to jednak dom narożny, z drugiej strony ma drogę publiczną, przy której też można parkować. Niestety sąsiedzi z tego domu uznali, że wygodniej będzie parkować pod moim płotem (mają cztery samochody i jedno własne miejsce postojowe). Mimo próśb i informowania, że ten kawałek drogi jest moją własnością, uparcie parkują pod moimi oknami. Wydaje mi się, że nie mają takiego prawa. Proszę o pomoc w rozwiązaniu tego problemu!
Zgodnie z opisem właściciele (współwłaściciele) kolejnych nieruchomości posiadają służebność przechodu, przejazdu i przegonu. Nie mieści się tutaj w żadnym wypadku parkowanie aut na szlaku służebnym. Za zakazem parkowania przemawiają przepisy, w szczególności treść służebności. Potwierdzają to wyroki sądów, np. wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 14 stycznia 2015 r. (sygn. akt III Ca 671/14):
„Bez znaczenia pozostaje tutaj fakt, czy akty parkowania były wykonywane w świetle szlaku służebnego ustanowionego na działce nr (…), czy też poza nim, bowiem w żadnym z tych przypadków pozwany nie był uprawniony do parkowania samochodu na tejże działce. Przysługująca mu służebność polega na prawie przechodu i przejazdu, a parkowanie, jako stan pozostawania pojazdu w bezruchu przez dłuższy czas, nie mieści się w treści służebności przejazdu i przechodu ustanowionej aktem notarialnym”.
Celem służebności drogi koniecznej jest zatem zapewnienie nieruchomości władnącej odpowiedniego dostępu do drogi koniecznej. Treść służebności drogi koniecznej jest ściśle określona w księdze wieczystej i nie może być w tym zakresie ograniczana. Prawo przejazdu będzie zawierało w sobie co do zasady prawo do chwilowego zatrzymania pojazdu – Sąd Okręgowy w Szczecinie w wyroku z dnia 7 lutego 2014 r. (sygn. akt II Ca 556/13), stwierdził:
„Nie jest możliwy swobodny przejazd bez możliwości chwilowego choćby zatrzymania pojazdu, swoboda przejazdu oznacza także chwilowe jego unieruchomienie, więc sugerowane przez pozwanego ograniczenie korzystania ze służebności jest bezprawne”.
Jednak tymczasowe zatrzymanie auta to nie parkowanie. Inni posiadacze służebności, czy nawet Pan jako właściciel nieruchomości może skutecznie domagać się ochrony ograniczonego prawa rzeczowego, twierdząc, że parkujący utrudniają, zakłócają czy uniemożliwiają korzystanie z drogi koniecznej, zawężając jej szerokość. Działanie takie jest sprzeczne z prawem, jeżeli prowadzi do zawężenia drogi koniecznej albo utrudnia wjazd pojazdów określonej kategorii.
Roszczenie negatoryjne ma charakter obiektywny, przysługuje, gdy nastąpi sam fakt naruszenia służebności niezależnie od tego, czy osoba, która naruszyła to prawo, działała w dobrej, czy w złej wierze. Ingerencja w sferę ograniczonego prawa rzeczowego jest bezprawna, gdy osoba trzecia, w jakikolwiek sposób utrudni lub uniemożliwi korzystanie przez osobę uprawnioną z przysługującego jej prawa.
Aktualizuje się uprawnienie do formułowania żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem oraz zaprzestania naruszeń. O to może Pan wnosić do sądu.
Zgodnie z art. 222 §2 Kodeksu cywilnego (K.c.) – przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. W myśl art. 251 K.c. – do ochrony praw rzeczowych ograniczonych stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności. Oba te przepisy stanowią materialno-prawną podstawę żądania właściciela działki, czyli Pana, i sprawę w sądzie powinien Pan wygrać. Jeśli każdy z właścicieli ma prawo do 4 m przejazdu, to musi takowe mieć zagwarantowane.
Służebność nie obejmuje prawa parkowania na drodze służebnej. Może Pan napisać parkującym:
„W myśl art. 288 K.c. służebność gruntowa powinna być wykonywana tak, aby jak najmniej utrudniać wykonywanie przez właściciela rzeczy obciążonej jego uprawnień. Czyli korzystając z uprawnień wynikających ze służebności czynnej, właściciel nieruchomości władnącej powinien ingerować w sferę własności nieruchomości obciążonej w sposób jak najmniej kolidujący z działaniami podejmowanymi na nieruchomości obciążonej przez jej właściciela. W wykonywaniu służebności gruntowych niezbędne jest zatem wypośrodkowanie celu, w jakim służebność tę ustanowiono, oraz interesu nieruchomości obciążonej. Należy uznać, że służebność gruntowa będzie wykonywana w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej, jeżeli osiągnięcie celu nie nastąpi nadmiernym kosztem nieruchomości władnącej, wykonywanie zaś prawa własności nieruchomości obciążonej nie będzie przeszkadzało w osiągnięciu celu ustanowionej służebności.
Dziaka obciążona służebnością jest działką drogową o szerokości 4 m. Parkowanie koliduje z wykonywaniem władztwa przez właściciela działki obciążonej, bowiem działka wykorzystywana jest tylko do celów dojazdu.”
Jeśli to nie przyniesie skutku, należy skierować sprawę na drogę sądową. Służebność powinna być wykonywana zgodnie z jej treścią – przechodzić, przejeżdżać, przeganiać.
Pewnym rozwiązaniem może być także ustanowienie strefy ruchu na działce i umieszczenie znaku zakaz parkowania poza miejscami wyznaczonymi.
W dniu 14 maja 2011 r. weszło życie rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczególnych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych, które wprowadza tzw. „strefę ruchu”. Ustanowienie tej strefy rozszerza zastosowanie przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym na obszar wyznaczonej tymi znakami strefy ruchu. Organy zarządzające ruchem w strefie ruchu, ustalając organizację ruchu na drogach wewnętrznych są zobowiązane do oznakowania strefy ruchu znakami: D-52 i D-53 oraz innymi znakami zgodnie z wymaganiami przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.) i jej przepisów wykonawczych. Zgodnie z pkt 16a ustawy z dn. 20 czerwca 1997 r. „strefa ruchu – to obszar obejmujący co najmniej jedną drogę wewnętrzną, na który wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi”. Nowe znaki D-52 to biała tablica z symbolem samochodu i napisem „strefa ruchu”. Koniec „strefy ruchu” D-53 jest oznaczony takim samym symbolem tylko z czerwonym przekreśleniem.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika
