• Data: 2024-05-12 • Autor: Eliza Rumowska
Kodeks cywilny reguluje możliwość zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności. Określa również zasady jej zniesienia. Artykuł ten przybliża zarówno prawa, jak i obowiązki stron zaangażowanych w spór dotyczący służebności, podkreślając znaczenie mediacji i dobrowolnego rozstrzygania konfliktów przed ewentualnym procesem sądowym. Omawia tę kwestię na przykładzie sprawy pani Martyny.
Pani Martyna poinformowała nas, że ustanowiona jest służebność drogi koniecznej o szerokości 3 m. Niestety to za mało dla maszyn rolniczych. Właściciele tej działki z drogą chcą wybudować mur. W związku z tym pani Martyna zadała nam kilka pytań: „Czy może on mieć 4 m szerokości? Czy możemy się jakoś zabezpieczyć, żeby jednak nie psuto tej drogi? Czy możliwe jest poszerzenie drogi?”.
Z nadesłanych dokumentów wynika jednoznacznie ustanowienie i istnienie służebności. Kodeks cywilny na taką okoliczność definiuje sytuacje, w których pozwala się zmienić. Przepisy te stanowią:
„Art. 291. [Zmiana treści lub sposobu wykonywania]
Jeżeli po ustanowieniu służebności gruntowej powstanie ważna potrzeba gospodarcza, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać za wynagrodzeniem zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności, chyba że żądana zmiana przyniosłaby niewspółmierny uszczerbek nieruchomości władnącej”.
W takim też zakresie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego pozwalają na zabezpieczenie powództwa. Jednak jest też druga strona medalu – sąsiedzi mogą zacząć bronić się i wysuwać żądania o zniesienie służebności. Kodeks cywilny wówczas przewiduje:
„Art. 294. [Zniesienie za wynagrodzeniem]
Właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej.
Art. 295. [Zniesienie bez wynagrodzenia]
Jeżeli służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności bez wynagrodzenia”.
Pani Martyna powinna mieć więc na uwadze potencjalne zagrożenia po wysunięciu roszczeń. Warto także w tej sprawie przynajmniej podjąć próbę mediacji, aby wykazać przed sądem, że była dobra wola stron załatwienia sprawy polubownie, rozważyć, którą z tych opcji da się realnie wykazać, i udowodnić przed sądem.
Pan Kowalski, właściciel działki, zauważył, że nowo wybudowana droga przez jego sąsiada, pana Nowaka, blokuje mu dostęp do własnego garażu. Po analizie sytuacji i konsultacji z prawnikiem pan Kowalski zdecydował się wystąpić o zmianę sposobu wykonywania służebności drogowej, tak aby umożliwić sobie swobodny dojazd do garażu. Po negocjacjach, z pomocą mediacji, obie strony doszły do porozumienia, co pozwoliło uniknąć długotrwałego procesu sądowego.
Rodzina Walczaków od dziesięcioleci korzystała z drogi przebiegającej przez działkę sąsiada, aby dotrzeć do własnego domu. Jednakże ich sąsiad zbudował płot, który zablokował dostęp do tej drogi. Walczakowie zastanawiali się, co mogą zrobić w takiej sytuacji. Ostatecznie postanowili wystąpić do sądu o zabezpieczenie powództwa na podstawie istniejącej służebności gruntowej. Sąd uwzględnił potrzebę utrzymania dostępu do nieruchomości Walczaków i podtrzymał służebność drogową.
Pani Jankowska, właścicielka działki obciążonej służebnością, zauważyła, że z upływem czasu korzystanie z jej działki przez sąsiada stało się dla niej szczególnie uciążliwe i nie przynosiło już żadnych korzyści nieruchomości władnącej. Postanowiła więc wystąpić o zniesienie służebności za wynagrodzeniem. Sąsiad wyraził zgodę na renegocjację warunków korzystania z działki, co doprowadziło do polubownego rozwiązania problemu.
Artykuł ten rzuca światło na złożoność i znaczenie służebności gruntowej w kontekście zarządzania nieruchomościami oraz relacji między sąsiadami. Omawia możliwości zmiany, zabezpieczenia czy zniesienia służebności gruntowej. Podkreśla również wartość mediacji jako metody rozwiązywania konfliktów.
Masz problem związany ze służebnością gruntową? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online oraz profesjonalnego sporządzania pism, aby szybko i skutecznie rozwiązać swój problem. Nasz zespół doświadczonych prawników jest do Twojej dyspozycji. Już dziś skontaktuj się z nami poprzez formularz umieszczony pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Eliza Rumowska
Absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego prawniczka. Specjalizuje się w prawie cywilnym, zwłaszcza w prawie konsumenckim (reklamacje, gwarancje itp.). Z serwisem ePorady24 związana od początku jego istnienia, udzielała porad w najbardziej złożonych sprawach. W swej wieloletniej karierze pracowała jako powiatowy rzecznik konsumentów, sekretarz gminy, inspektor ds. kredytów oraz radca w TP SA. Od 2008 r. prowadzi własne biuro prawne, jako prokurent obsługuje trzy spółki prawa handlowego, współpracuje z samorządem terytorialnym przy realizacji programów dotowanych z UE.
Zapytaj prawnika
