• Data: 2024-05-13 • Autor: Eliza Rumowska
W dobie intensywnego rozwoju technologicznego i rosnącego zapotrzebowania na dostęp do szybkiego internetu, kwestia przeprowadzania infrastruktury telekomunikacyjnej, w tym światłowodów, przez prywatne nieruchomości staje się coraz bardziej aktualna. Artykuł ten skupia się na aspekcie prawnym tego zagadnienia, przedstawiając zasady dotyczące ustanawiania służebności przesyłu, które umożliwiają operatorom telekomunikacyjnym legalne korzystanie z cudzej nieruchomości w celu przeprowadzenia niezbędnej infrastruktury.
Pan Dariusz chciałby uzyskać zgodę na przepuszczenie rur (światłowód) przez działki osób prywatnych. Prowadzi firmę telekomunikacyjną z aktywnym wpisem do ewidencji jako przedsiębiorca telekomunikacyjny. Zwrócił się do nas z pytaniem, jaki dokument powinni mu podpisać właściciele działek, aby w przyszłości nie miał z tego powodu żadnych problemów.
Pan Dariusz jest niewątpliwie operatorem przesyłowym w sensie zarówno prawa energetycznego, jak i regulacji z Kodeksu cywilnego (K.c.). Oznacza to, że w celu legalizacji i normalizacji swych stosunków z właścicielami gruntu, przez który przesył będzie realizowany, powinien ustanowić notarialnie, a w razie braku na to zgody – sądownie, służebność przesyłu według poniższych reguł kodeksowych:
„Służebność przesyłu
Art. 3051. Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
Art. 3052. § 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.
§ 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.
Art. 3053. § 1. Służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1.
§ 2. Służebność przesyłu wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa.
§ 3. Po wygaśnięciu służebności przesyłu na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, utrudniających korzystanie z nieruchomości. Jeżeli powodowałoby to nadmierne trudności lub koszty, przedsiębiorca jest obowiązany do naprawienia wynikłej stąd szkody.
Art. 3054. Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych”; tj.:
„Art. 285. [Służebność gruntowa]
§ 1. Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).
§ 2. Służebność gruntowa może mieć jedynie na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części.
Art. 286. [Służebność na rzecz r.s.p.]
Na rzecz rolniczej spółdzielni produkcyjnej można ustanowić służebność gruntową bez względu na to, czy spółdzielnia jest właścicielem gruntu.
Art. 287. [Zakres i sposób wykonywania]
Zakres służebności gruntowej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według zasad współżycia społecznego przy uwzględnieniu zwyczajów miejscowych.
Art. 288. [Rozwinięcie]
Służebność gruntowa powinna być wykonywana w taki sposób, żeby jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej.
Art. 289. [Obowiązek utrzymywania urządzeń]
§ 1. W braku odmiennej umowy obowiązek utrzymywania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności gruntowej obciąża właściciela nieruchomości władnącej.
§ 2. Jeżeli obowiązek utrzymywania takich urządzeń został włożony na właściciela nieruchomości obciążonej, właściciel odpowiedzialny jest także osobiście za wykonywanie tego obowiązku. Odpowiedzialność osobista współwłaścicieli jest solidarna.
Art. 290. [Podział nieruchomości władnącej lub obciążonej]
§ 1. W razie podziału nieruchomości władnącej służebność utrzymuje się w mocy na rzecz każdej z części utworzonych przez podział; jednakże gdy służebność zwiększa użyteczność tylko jednej lub kilku z nich, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zwolnienia jej od służebności względem części pozostałych.
§ 2. W razie podziału nieruchomości obciążonej służebność utrzymuje się w mocy na częściach utworzonych przez podział; jednakże gdy wykonywanie służebności ogranicza się do jednej lub kilku z nich, właściciele pozostałych części mogą żądać ich zwolnienia od służebności.
§ 3. Jeżeli wskutek podziału nieruchomości władnącej albo nieruchomości obciążonej sposób wykonywania służebności wymaga zmiany, sposób ten w braku porozumienia stron będzie ustalony przez sąd.
Art. 291. [Zmiana treści lub sposobu wykonywania]
Jeżeli po ustanowieniu służebności gruntowej powstanie ważna potrzeba gospodarcza, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać za wynagrodzeniem zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności, chyba że żądana zmiana przyniosłaby niewspółmierny uszczerbek nieruchomości władnącej.
Art. 292. [Zasiedzenie służebności gruntowej]
Służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.
Art. 293. [Wygaśnięcie]
§ 1. Służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć.
§ 2. Jeżeli treść służebności gruntowej polega na obowiązku nieczynienia, przepis powyższy stosuje się tylko wtedy, gdy na nieruchomości obciążonej istnieje od lat dziesięciu stan rzeczy sprzeczny z treścią służebności.
Art. 294. [Zniesienie za wynagrodzeniem]
Właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej.
Art. 295. [Zniesienie bez wynagrodzenia]
Jeżeli służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności bez wynagrodzenia”.
Zobacz też: Światłowód przez działkę
Przypadek mieszkańca bloku
Pan Jan, mieszkaniec bloku na przedmieściach miasta, otrzymał informację od lokalnego operatora telekomunikacyjnego o zamiarze przeprowadzenia kabla światłowodowego przez część wspólną nieruchomości. Operator, po bezskutecznych próbach uzyskania zgody wspólnoty mieszkaniowej, zdecydował się na ustanowienie służebności przesyłu na drodze sądowej, argumentując, że dostęp do szybkiego internetu jest kluczowy dla rozwoju infrastruktury komunikacyjnej regionu.
Działka na obrzeżach miasta
Pani Katarzyna posiada działkę na obrzeżach miasta, przez którą planowana jest budowa nowej linii światłowodowej. Operator sieci zaproponował ustanowienie służebności przesyłu w zamian za jednorazowe odszkodowanie. Po konsultacji z prawnikiem pani Katarzyna zgodziła się na propozycję, doceniając fakt, że infrastruktura ta zwiększy atrakcyjność i wartość jej nieruchomości.
Gospodarstwo rolne
Rolnik, pan Andrzej, prowadzący gospodarstwo rolne, został poinformowany o planach przeprowadzenia przez jego pola kabla światłowodowego, który ma połączyć dwie odległe miejscowości. Początkowo niechętny ze względu na obawy o utrudnienia w gospodarowaniu, zdecydował się na negocjacje z operatorem. Udało się uzyskać korzystne warunki umowy, które zapewniły mu nie tylko odpowiednie wynagrodzenie, ale także gwarancje minimalizacji zakłóceń w użytkowaniu gruntów.
Ustanowienie służebności przesyłu stanowi kluczowy mechanizm prawny umożliwiający rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej na terenie prywatnych nieruchomości. Przykłady z życia wzięte pokazują, jak zarówno operatorzy, jak i właściciele gruntów mogą znajdować wspólne rozwiązania, które zaspokajają potrzeby społeczne i technologiczne, jednocześnie respektując prawa własności. Dzięki temu procesowi, dostęp do nowoczesnych usług telekomunikacyjnych staje się coraz szerszy, co przekłada się na poprawę jakości życia i rozwój gospodarczy.
Potrzebujesz pomocy w zakresie służebności przesyłu? Skorzystaj z naszych porad prawnych online oraz profesjonalnego wsparcia w przygotowaniu niezbędnych pism. Nasz zespół doświadczonych prawników specjalizujących się w prawie nieruchomości pomoże Ci zabezpieczyć Twoje interesy i upewnić się, że proces ustanowienia służebności przesyłu przebiegnie sprawnie i bezproblemowo.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Eliza Rumowska
Absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego prawniczka. Specjalizuje się w prawie cywilnym, zwłaszcza w prawie konsumenckim (reklamacje, gwarancje itp.). Z serwisem ePorady24 związana od początku jego istnienia, udzielała porad w najbardziej złożonych sprawach. W swej wieloletniej karierze pracowała jako powiatowy rzecznik konsumentów, sekretarz gminy, inspektor ds. kredytów oraz radca w TP SA. Od 2008 r. prowadzi własne biuro prawne, jako prokurent obsługuje trzy spółki prawa handlowego, współpracuje z samorządem terytorialnym przy realizacji programów dotowanych z UE.
Zapytaj prawnika
