• Autor: Mateusz Rzeszowski
Siostra moja oraz moje pozostałe rodzeństwo odziedziczyło zapisem majątek po rodzicach. Siostra przejęła całe gospodarstwo wraz z moją mamą (tata nie żyje od 20 lat, przepisał gospodarstwo na siostrę za życia) i miała jej zapewnić dom i opiekę do końca jej życia - miała dożywocie. Ja nie dostałem nic.Obecnie siostra oddała mamę do DPS-u. Dzięki własnej pracy mam najlepsze dochody, które teraz mam zgłosić do DPS-u jako syn. Jak postępować? Jak rozumieć dochód mój/firmowy?
Kwestię odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej regulują przepisy art. 61 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, zgodnie z którymi:
„Art. 61
1. Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej
– przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
2. Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:
1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:
a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,
b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2”.
Jak wynika z cytowanego przepisu, zasadą jest, że opłaty powinny być w pierwszej kolejności pokrywane przez mieszkańca DPS-u. Jednakże, jak wynika z Pana opisu, rozumiem, że emerytura Pana mamy nie pokrywa opłat za DPS. W takiej sytuacji w dalszej kolejności (w związku z tym, że Pana tata już nie żyje) opłatą obciążeni zostają zstępni. Do grupy tej zaliczamy dzieci, wnuki i dalsze potomstwo. Obciążenie opłatą zależne jest wysokości uzyskiwanych dochodów, które wynosić muszą co najmniej 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Konieczne jest więc ustalenie całego dochodu uzyskiwanego przez rodzinę, a następnie podzielenie go na liczbę domowników.
Niezależnie jednak od rozwiązań przewidywanych przez cytowaną ustawę, mogą pojawić się także inne podstawy zobowiązujące do ponoszenia kosztów DPS. Otóż, jak wynika z Pana opisu, Pana siostra otrzymała całe gospodarstwo wraz z mamą i miała jej zapewnić dom i opiekę do końca jej życia. Opisany stan pozwala mocno przypuszczać że pomiędzy Pana siostrą i Pana mamą, zawarta została tzw. umowa dożywocia. Umowa ta zdefiniowana została w art. 908 Kodeksu cywilnego:
„Art. 908
§ 1. Jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.
§ 2. Jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach lub w rzeczach oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się świadczeń należą do treści prawa dożywocia.
§ 3. Dożywocie można zastrzec także na rzecz osoby bliskiej zbywcy nieruchomości”.
Zasadne wydaje się zatem przyjęcie, że jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie, powinien on także ponosić koszty umiejscowienia dożywotnika w domu pomocy społecznej. Co prawda, nie wynika to bezpośrednio z przepisów ustawy o pomocy społecznej, ale wniosek taki należy wyciągnąć na podstawie przepisów ogólnych kodeksu cywilnego. Dlatego też, w przypadku jeśli ustalany jest Pana wskaźnik dochodowy, sugerowałbym zwrócenie w pierwszej kolejności uwagi DPS-owi, że osobą zobowiązaną do utrzymania Pana mamy jest w oparciu o umowę dożywocia Pana siostra.
Jeśli chodzi zaś o ostatnią kwestię, to wiele zależy od tego, w jakiej formie prowadzona jest Pana działalność gospodarcza. Faktycznie, jeśli jest to spółka prawa handlowego, wówczas posiada ona osobowość prawną i jest odrębnym od Pana podmiotem. Jeśli jednak działalność prowadzona jest w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej bądź spółki cywilnej z Pana żoną, wówczas dochód firmy odpowiada dochodowi Pana rodziny. Z drugiej strony, nic nie powinno stać na przeszkodzie, żeby w DPS-ie przedstawić PIT, w którym także wskazany jest Pana dochód.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Mateusz Rzeszowski
Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalizuje się w prawie zamówień publicznych oraz obsłudze prawnej firm. Zajmuje się również sporządzaniem projektów umów, uchwał, regulaminów, polityk oraz innych aktów. Jednocześnie, posiada także szerokie zainteresowania w innych dziedzinach prawa, pozwalające na udzielanie porad w zróżnicowanych stanach faktycznych i prawnych.
Zapytaj prawnika
