• Autor: Izabela Nowacka-Marzeion
Minęły 3 lata od czasu, gdy sąd w postanowieniu ustanowił służebność przechodu i przejazdu do działki, gdzie mieszkam. Są odpowiednie wpisy w księdze wieczystej, jednak droga nie została mi udostępniona, ponieważ rosną na niej drzewa. Działka leży na terenie zalesionym. Właściciel nie odpowiada na moje prośby. Co mi grozi, jeśli sama wytnę te drzewa bez jego wiedzy i zgody? Rok czekałam na rozpatrzenie skargi i nic z tego nie wynikło, bo właściciel nie otrzymał wezwania. Pomimo postanowienia sądu leśniczy nie chciał się tego podjąć. Byłam w tej sprawie w Lasach Państwowych, w gminie, w geodezji, wszyscy odsyłali mnie z kwitkiem. Stwierdzili, że potrzebny jest właściciel i „wyłączeniu działki z gospodarki leśnej”. Zapłaciłam temu człowiekowi za służebność zgodnie z postanowieniem, a nie mogę z niej korzystać! Co mam zrobić?
Zgodnie z treścią art. 251 K.c. – do ochrony ograniczonych praw rzeczowych stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie prawa własności. Służebności gruntowe, jako prawa rzeczowe, są skuteczne erga omnes. Ich naruszenie powoduje możliwość skorzystania z ochrony prawnej zarówno przeciwko osobom trzecim, jak i właścicielowi rzeczy. Należy jednak zauważyć, iż odpowiednie stosowanie do ochrony służebności gruntowych przepisów o ochronie prawa własności oznacza konieczność uwzględnienia istoty służebności gruntowych, dlatego nie jest jednoznaczne, czy w każdym przypadku zastosowanie znajdą wszystkie roszczenia przysługujące właścicielowi rzeczy, w tym roszczenie windykacyjne, negatoryjne i uzupełniające. Do służebności zastosowanie mają przepisy art. 285 i nast. K.c.
Ma Pani zatem prawo korzystać z nieruchomości pozwanych w oznaczonym zakresie (art. 285 § 1 K.c.), a mianowicie korzystać dla celów dojazdu i dojścia do swej nieruchomości, natomiast właściciel nieruchomości obciążonej na takie korzystanie musi wyrazić zgodę. W zakresie ochrony tej służebności przysługuje Pani roszczenie takie, jak przy ochronie własności, bowiem zgodnie z art. 251 K.c. – do ochrony ograniczonych praw rzeczowych stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności.
Jeśli na szlaku służebności rosną drzewa, które uniemożliwiają wykonywanie służebności, to powództwo o ochronę jest zasadne.
Jeśli właściciel nie zgadza się na usunięcie drzew, utrudnia, a wręcz uniemożliwia Pani korzystanie ze służebności gruntowej, może Pani domagać się zaniechania tych naruszeń (art. 222 § 2 K.c. w zw. z art. 251 K.c.). Zaniechanie naruszeń oznacza w tym przypadku zaprzestanie bezprawnej ingerencji w wykonywanie przez Panią uprawnień do usunięcia drzew, co umożliwi Pani korzystanie z tejże służebności. Z reguły zaniechanie naruszeń wiąże się z zakazaniem określonych działań fizycznych, może jednak również polegać na przełamaniu wyrażanego oporu przez osoby naruszające służebność, co w niniejszej sprawie może zostać zrealizowane przez udzielenie Pani upoważnienia do usunięcia drzew (niezależnie od tego, czy przepisy prawa administracyjnego wymagają pozwolenia administracyjnego na te czynności). Żądanie jest zatem zasadne i powinno zostać uwzględnione.
Roszczenie w tym zakresie powinno być oparte o treść art. 222 § 2 K.c., który znajduje odpowiednie zastosowanie do ochrony ograniczonych praw rzeczowych na mocy art. 251 K.c. W myśl art. 222 § 2 K.c. – przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
Zaniechanie naruszeń oznacza zaprzestanie bezprawnej ingerencji w sferę cudzego prawa własności. Zakaz taki może być zastosowany, gdy naruszenie prawa spowodowało stan trwały, bądź się powtarza, bądź też zostało wprawdzie dokonane jednorazowo, ale w okolicznościach uzasadniających obawę, że będzie powtórzone.
Wyrok wydawany w uwzględnieniu powództwa negatoryjnego musi ściśle określać obowiązki pozwanego. Tylko wtedy będzie nadawać się do egzekucji. W związku z tym trzeba określić wymagane działanie pozwanego, prowadzące do przywrócenia stanu zgodnego z prawem, a w drugim przypadku przewidzianym w art. 222 § 2 K.c. trzeba określić rodzaj zakazanych działań pozwanego (Edward Gniewek, Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Zakamycze, 2001).
Powinna Pani wnieść o upoważnienie Pani do wycięcia drzew. Proszę pamiętać, że wycięcie drzew z cudzej nieruchomości bez zezwolenia czy zezwolenia sądu może Panią narazić na odpowiedzialność karną i cywilną. Z tytułu wycięcia drzew i krzewów z cudzej nieruchomości bez zgody właściciela, użytkownika wieczystego lub posiadacza może Pani ponosić odpowiedzialność karną i odpowiedzialności cywilną z tytułu czynu niedozwolonego. Co więcej, w grę może wchodzić zgłoszenie wycinki. Tu wymagana jest zgoda właściciela albo zastępcza zgoda sądu. Wycinka bez zgody gminy może narazić Panią na grzywnę. Może ona sięgać kilkudziesięciu tysięcy złotych. Opłatę za usunięcie drzewa ustala się, mnożąc liczbę centymetrów obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i stawkę opłaty – 500 zł.
Dodatkowo – na działce leśnej zasadniczo nie usunie Pani drzew bez wyłączenia spod gospodarki leśnej za zgodą. Tu powinna Pani wnioskować do sądu o to, aby sąd upoważnił Panią do wystąpienia o wyłączenie spod produkcji leśnej odcinka drogi.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Izabela Nowacka-Marzeion
Magister prawa, absolwentka Wydziału Prawa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Doświadczenie zdobyła w ogólnopolskiej sieci kancelarii prawniczych, po czym podjęła samodzielną praktykę. Specjalizuje się w prawie cywilnym, rodzinnym, pracy oraz ubezpieczeń społecznych. Posiada bogate doświadczenie w procedurach administracyjnych, prawem budowlanym oraz postępowaniach cywilnych. Prywatnie interesuje się sukcesją i planowaniem spadkowym oraz zabezpieczeniem firm.
Zapytaj prawnika
