• Autor: Mateusz Rzeszowski
Jestem mieszkańcem osiedla, dla którego właścicielka działki ustaliła służebność przejazdu. Służebność ta jest wpisana do KW i jest to jedyna droga, którą możemy dojeżdżać do posesji. Właściciele drogi mają również działki po drugiej stronie drogi. Droga jest wydzieloną działką o współwłasności ww właścicieli. W interesie właścicieli drogi jest włączenie drogi systemu dróg miejskich (dojazd dla klientów do posesji z budynkiem użytkowym), jednak to my, mieszkańcy osiedla, położyliśmy za zgodą właścicieli kostkę na drodze. Nasze posesje również bezpośrednio graniczą z drogą, w związku z tym zwiększenie ruchu stanowić będzie zagrożenie dla bezpieczeństwa naszych dzieci (w sumie ok 15 małych dzieci do 5 r.ż.). W naszym interesie leży ograniczenie ruchu na drodze najlepiej poprzez zamknięcie jej, jednak nie zgadza się na to właścicielka drogi. Co mamy zrobić?
Głównym celem ustanowienia służebności drogi koniecznej (przejazdu i przechodu) jest przede wszystkim umożliwienie właścicielowi nieruchomości nieposiadającej dostępu do drogi publicznej uzyskania takiego dostępu. Kwestię tę reguluje art. 145 Kodeksu cywilnego:
„§ 1. Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna).
§ 2. Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej.
§ 3. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy”.
W przypadku zaś, kiedy droga objęta służebnością uzyska status drogi gminnej, to cel, o którym mowa w cytowanym przepisie, zostanie automatycznie osiągnięty. Nieruchomość uzyska bowiem bezpośredni dostęp do drogi publicznej.
Zasady zaliczania dróg wewnętrznych do kategorii dróg gminnych określa art. 7 ustawy o drogach publicznych:
„1. Do dróg gminnych zalicza się drogi o znaczeniu lokalnym niezaliczone do innych kategorii, stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom, z wyłączeniem dróg wewnętrznych.
2. Zaliczenie do kategorii dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy po zasięgnięciu opinii właściwego zarządu powiatu.
3. Ustalenie przebiegu istniejących dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy”.
Zaliczone do kategorii dróg gminnych mogą zostać zatem drogi służące zaspokojeniu potrzeb miejscowej społeczności. Jednak w celu zaliczenia do kategorii dróg gminnych drogi, której dotyczy ustanowiona służebność, konieczne będzie najpierw nabycie działki, na której droga jest posadowiona przez gminę. Droga publiczna może być ustanowiona tylko na gruncie, którego właścicielem jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego.
Osoba, której przysługuje służebność przejazdu, nie ma prawnych możliwości, żeby takiej sprzedaży zapobiec, gdyż właściciel może nadal swobodnie dysponować swoim prawem, w tym sprzedać nieruchomość obciążoną. Jedyne ograniczenie polega na tym, iż w takim wypadku służebność przechodzi na nabywcę nieruchomości obciążonej.
W związku z powyższym obawiam się, że nie mają Państwo prawnych możliwości zablokowania działań właściciela drogi w zakresie zmiany jej statusu. To, czy uda się taką zmianę przeprowadzić, zależy jednak od tego, czy gmina będzie skłonna nieruchomość zakupić. A ma do tego podstawy, bo ciąży na niej obowiązek utrzymania i rozbudowy sieci dróg gminnych.
Nie widzę jednak, jakie negatywne konsekwencje taka zmiana miałaby przynieść, w kontekście tego, że omawiana droga jest jedynie drogą dojazdową. Zmiana jej statusu tak naprawdę niewiele zmieni, ponieważ będzie wykorzystywana nadal w tym samym zakresie przez mieszkańców nieruchomości położonych przy niej. Co więcej, zmiana statusu drogi na drogę gminną powoduje, że zastosowanie będą miały przepisy prawa o ruchu drogowym. W takiej sytuacji będą mogli Państwo zawnioskować do gminy o nałożenie dodatkowych ograniczeń co do sposobu poruszania się po drodze. Najlepszym, w takim wypadku, byłoby ustanowienie tzw. strefy zamieszkania, w której pieszy może się poruszać swobodnie po całej jezdni i ma pierwszeństwo przed pojazdami. W strefie zamieszkania występuje też ograniczenie prędkości do maksymalnie 20 km/h.
Resumując, przekształcenie drogi służebnej w drogę gminną daje Państwu większe możliwości i może wpłynąć de facto na poprawę bezpieczeństwa poprzez wprowadzenie strefy zamieszkania. W przypadku drogi służebnej nie mogą żądać Państwo bowiem nałożenia podobnych ograniczeń.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Mateusz Rzeszowski
Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalizuje się w prawie zamówień publicznych oraz obsłudze prawnej firm. Zajmuje się również sporządzaniem projektów umów, uchwał, regulaminów, polityk oraz innych aktów. Jednocześnie, posiada także szerokie zainteresowania w innych dziedzinach prawa, pozwalające na udzielanie porad w zróżnicowanych stanach faktycznych i prawnych.
Zapytaj prawnika
