• Autor: Mateusz Rzeszowski
20 lat temu sąsiad wyraził zgodę na przeprowadzenie przez jego działkę przyłącza kanalizacyjnego, w chwili obecnej wysłał do mnie pismo o odłączenie się od kanalizacji miejskiej w terminie jednego miesiąca (nie prowadzi żadnej inwestycji, jedynie chce mi dokuczyć). Czy ma podstawę prawną do wycofania zgody na przeprowadzenie przez jego teren przyłącza?
Zgodnie z art. 285 § Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).
W przypadku zgody właściciela nieruchomości sąsiedniej na budowę przez Pana przyłącza kanalizacyjnego przechodzącego przez jego nieruchomość mieliśmy do czynienia właśnie z wyrażeniem zgody na ustanowienie służebności gruntowej. Przypadki, w których właściciel nieruchomości obciążonej może wycofać się z udzielonej służebności, są nieliczne i ściśle wskazane w przepisach Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 294 Kodeksu cywilnego właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej. Z przedstawionego przez Pana opisu nie wynika, żeby właściciel nieruchomości, przez którą przebiega Pana przyłącze kanalizacyjne, planował jakiekolwiek inwestycje na swojej nieruchomości, na których przeszkodzie stałaby Pana służebność. Co więcej, nawet gdyby i tak było, ciężko przyjąć, że przyłącze kanalizacyjne przechodzące przez nieruchomość sąsiednią nie jest Panu konieczne do prawidłowego korzystania ze swojej nieruchomości. Nie posiada Pan przecież dwóch przyłączy, gdzie z jednego może Pan zrezygnować.
Drugi przypadek, w którym właściciel nieruchomości władnącej może żądać zniesienia służebności, opisany został w art. art. 295 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności bez wynagrodzenia. Tak jak i w poprzednim przypadku, ciężko przyjąć, że przyłącze utraciło dla Pana jakiekolwiek znaczenie, skoro korzysta Pan z niego na bieżąco, a jego usunięcie spowodowałoby po Pana stronie znaczne utrudnienia.
Biorąc pod uwagę przedstawiony przez Pana stan faktyczny, sąsiad, przez którego teren przebiega należące do Pana przyłącze kanalizacyjne, nie ma prawa żądać jego usunięcia ze swojej nieruchomości, jeśli wcześniej wyraził zgodę na taki przebieg przyłącza.
Pani Maria przed laty zgodziła się, by sąsiad przeprowadził przyłącze kanalizacyjne przez jej ogród. Dziś, po konflikcie o ogrodzenie, domaga się jego usunięcia. Sąd oddalił jej żądanie, uznając, że nie zaszły przesłanki do zniesienia służebności.
Pan Tomasz kupił działkę z istniejącą służebnością gruntową – przez jego teren przebiegał wodociąg do sąsiedniej posesji. Po kilku latach próbował ją zlikwidować, argumentując, że planuje budowę altany. Sąd uznał, że planowana inwestycja nie uzasadnia zniesienia służebności, bo nie jest ona „szczególnie uciążliwa”.
Rodzina Kowalskich korzysta z kanalizacji przez działkę sąsiada od ponad 25 lat. Nowy właściciel tej działki próbował wymusić odłączenie, grożąc pozwem. Sprawa zakończyła się szybko – nie udowodnił, że korzystanie z kanalizacji utraciło sens lub stało się dla niego nadmiernie uciążliwe.
Służebność gruntowa, raz ustanowiona za zgodą właściciela nieruchomości obciążonej, nie może zostać swobodnie cofnięta. Prawo dopuszcza jej zniesienie tylko w ściśle określonych przypadkach, takich jak utrata znaczenia dla nieruchomości władnącej lub nadmierna uciążliwość wynikająca ze zmiany stosunków. Sam fakt zmiany właściciela czy pogorszenia relacji sąsiedzkich nie stanowi podstawy do cofnięcia zgody. W opisanym przypadku żądanie usunięcia przyłącza kanalizacyjnego nie znajduje oparcia w przepisach prawa.
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie służebności lub innych kwestii związanych z nieruchomościami? Skorzystaj z naszej porady online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Opisz swój problem, a prawnik przygotuje dla Ciebie jasną i konkretną odpowiedź opartą na aktualnych przepisach.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Mateusz Rzeszowski
Absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalizuje się w prawie zamówień publicznych oraz obsłudze prawnej firm. Zajmuje się również sporządzaniem projektów umów, uchwał, regulaminów, polityk oraz innych aktów. Jednocześnie, posiada także szerokie zainteresowania w innych dziedzinach prawa, pozwalające na udzielanie porad w zróżnicowanych stanach faktycznych i prawnych.
Zapytaj prawnika