• Data: 2023-07-10 • Autor: Kamil Kiecana
Sprawa dotyczy służebności przesyłu. Przez moje pole przechodzi Gazociąg Jamalski. Wystąpiłem z pismem do firmy o ustanowienie służebności przesyłu na działce, na której zakopano gazociąg (łącznie pas o powierzchni około 6000 m2). Przyznano mi jednorazową wypłatę w kwocie 13 000 zł. Wydaje mi się, że to za mała kwota. Czy powinienem otrzymać większe wynagrodzenie?
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.):
„Art. 3051 [Służebność przesyłu] Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
Art. 3052 [Roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu]
§ 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.
§ 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.
Art. 3053 [Przejście na nabywcę; wygaśnięcie]
§ 1. Służebność przesyłu przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1.
§ 2. Służebność przesyłu wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa.
§ 3. Po wygaśnięciu służebności przesyłu na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, utrudniających korzystanie z nieruchomości. Jeżeli powodowałoby to nadmierne trudności lub koszty, przedsiębiorca jest obowiązany do naprawienia wynikłej stąd szkody.
Art. 3054 [Odpowiednie stosowanie] Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych”.
Zgodnie z poglądami piśmiennictwa prawnego „w art. 3052 § 2 ustawodawca nie określił kryteriów rozmiaru odpowiedniego wynagrodzenia, przez co dał sądowi pełną swobodę w dokonaniu oceny jego wysokości. Wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu nie powinno być ustalane wyłącznie w oparciu o powierzchnię pasa służebności, z którego nie może korzystać właściciel gruntu. Przedmiotem obciążenia służebnością przesyłu jest bowiem także grunt będący sferą kontrolowaną w rozumieniu przepisów § 10 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 26.04.2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie (Dz. U. z 2013 r., poz. 640). Ograniczenia właściciela nieruchomości obciążonej mają szerszy terytorialnie charakter powiększony o strefę ochronną, w ramach której właściciel nieruchomości nie może wykonywać w pełni wszystkich uprawnień składających się na prawo własności (np. prawo zabudowy) – postanowienie SN z 12.10.2017 r., sygn. akt IV CSK 724/16. Na zakończenie rozważań odnoszących się do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 3052, podkreślić trzeba, że jest ono ściśle związane z samym ustanowieniem służebności i stanowi element postanowienia sądu o ustanowieniu służebności (B. Rakoczy, Glosa do postanowienia SN z 23.10.2013 r., sygn. akt IV CSK 30/13, poz. 115)” – zob. G. Sikorski w: Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, 2022, art. 3052).
Wysokość wynagrodzenia powinna uwzględniać spadek wartości użytkowej nieruchomości, która będzie obciążona służebnością. Czynnikami, które mogą wywierać wpływ na jego wielkość, są:
1) charakter nieruchomości, która ma być obciążona – położenie, rodzaj, rozmiar, kształt;
2) jej społeczno-gospodarcze przeznaczenie ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a w ich braku właściwości terenu i sposób korzystania z nieruchomości sąsiednich;
3) utrata pożytków;
4) zakres ograniczenia w prawie rozporządzania, swobodnego decydowania o przeznaczeniu i zagospodarowaniu nieruchomości, która ma być obciążona;
5) zakres i sposób ingerencji przedsiębiorcy w prawa właściciela nieruchomości, która ma być obciążona;
6) zakres i sposób pozbawienia władztwa nad nieruchomością, która ma być obciążona;
7) umiejscowienie urządzeń;
8) trwałość i nieodwracalność obciążenia w dłuższej perspektywie (por. postanowienie SN z 08.02.2013 r., sygn. akt IV CSK 317/12; postanowienie SN z 27.02.2013 r., sygn. akt IV CSK 440/12).
Przykładowo w jednym z wyroków wskazano, że za zajęcie pasa 404 m2 jednorazowe wynagrodzenie powinno wynosić 12 442,00 zł.
Mając na uwadze powyższe, można rekomendować zlecenie wyceny wynagrodzenia prywatnemu biegłemu. Jednak propozycję operatora za 6 tys. m2 można uznać za istotnie zaniżoną.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
