• Autor: Monika Cieszyńska
Mieszkam razem z babcią w jednym mieszkaniu. Mieszkanie na podstawie aktu darowizny jest moją własnością. W akcie notarialnym jest wpisane dożywocie dla babci, nie jest wpisany obowiązek opieki. Babcia wymaga stałej opieki. Babcia ma córkę, moją matkę, która od wielu lat nie interesuje się nią. Czy na mnie spoczywa obowiązek opieki nad babcią? Czy mogę wyprowadzić się z przepisanego mi przez babcię mieszkania i nie angażować w opiekę nad babcią, zwłaszcza że nie zgadza się na wynajęcie opiekunki według moich zasad?
Rozumiem, że babcia darowała Pani lokal mieszkalny i jednocześnie, przy okazji umowy darowizny, lokal ten został obciążony dożywotnią służebnością mieszkania.
Służebność mieszkania jest służebnością osobistą uregulowaną w art. 296-305 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 302 Kodeksu cywilnego służebność mieszkania polega na możliwości korzystania z cudzej nieruchomości poprzez zamieszkiwanie w niej oraz korzystanie z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku. Służebność mieszkania jest prawem skutecznym względem wszystkich, tzn. wszyscy (w tym właściciel nieruchomości) mają generalny obowiązek nieprzeszkadzania w wykonywaniu tego prawa. Natomiast osoba, na rzecz której ustanowiono służebność powinna korzystać ze służebności w taki sposób, aby jak najmniej utrudniało to korzystanie z nieruchomości obciążonej przez właściciela, względnie innym osobom uprawnionym do korzystania (art. 288 w związku z art. 297 Kodeksu cywilnego).
Zobacz też: Dom za opiekę nad rodzicami
Natomiast umowa o dożywocie polega na tym, że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy (dożywotnikowi) dożywotnie utrzymanie. Jeżeli w umowie o dożywicie nie wskazano w jaki sposób nabywca nieruchomości ma zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie należy przyjąć, że powinien on:
– przyjąć zbywcę jako domownika,
– dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału,
– zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz
– sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.
Umowę o dożywocie regulują art. 908-916 Kodeksu cywilnego.
Tym samym tylko w przypadku zawarcia umowy o dożywocie byłaby Pani zobowiązana do opieki nad babcią. W przypadku dożywotniej służebności mieszkania – nie ma Pani takiego obowiązku.
W treści pytania wspomniała Pani, iż babcia ma córkę. Tym samym córka w pierwszej kolejności jest zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych względem swojej matki. Potwierdza to art. 129 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który wprost stanowi, iż obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych (zstępni to dzieci, wnukowie) lub wstępnych (czyli rodzice, dziadkowie) – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi.
Dopóki więc żyje Pani matka i ma ona możliwości dostarczenia środków utrzymania swojej matce, dopóty – z puntu widzenia prawa – nie musi Pani angażować się w opiekę nad babcią.
Przeczytaj też: Darowizna domu dla wnuka
Obowiązek alimentacyjny to nie tylko obowiązek łożenia pieniędzy. Obowiązek alimentacyjny może polegać także na zapewnieniu opieki medycznej i domowej. Obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczenia środków utrzymania (art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Do środków utrzymania należy zaliczyć wszystko, co zaspokaja wszelkie usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej do alimentacji. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego „mówiąc o usprawiedliwionych potrzebach, należy przyjąć, że z samego charakteru świadczeń alimentacyjnych wynika, iż ich celem jest zaspokojenie potrzeb bieżących” (uchwała SN z dnia 5 lipca 1995 r., III CZP 86/95), czyli takich jak: wyżywienie, ubranie, zapewnienie opieki, itp.
Nie ma prawnych przeszkód, by wyprowadziła się Pani z zajmowanego z babcią mieszkania.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Monika Cieszyńska
Radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Toruniu, nr wpisu TR-871. Absolwentka prawa Katedry Praw Człowieka na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Specjalizuje się przede wszystkim w prawie rodzinnym i opiekuńczym oraz karnym – udzieliła dotąd porad setkom naszych klientów, w których życie często niesłusznie wtargnęła policja i prokuratura, a wielu rodzinom pomogła rozwiązać burzliwe niekiedy konflikty małżeńskie i opiekuńcze (opieka nad dziećmi, alimenty, widzenia z dziećmi). Posiada licencję zarządcy nieruchomości (nr licencji 20460). W kręgu jej zainteresowań znajdują się również zagadnienia prawa spółdzielczego.
Zapytaj prawnika
