Prawo przechodu i przegonu zwierząt a prawo przejazdu

• Autor: Katarzyna Siwiec

Jestem właścicielem działki, na której wybudowałem dom, a przez którą ustanowiona jest prawo przechodu i przegonu zwierząt. Jest wydzielona droga. Chciałbym tą drogę utwardzić, położyć kostkę (dojazd do domu). Służebnik, właściciel pola znajdującego się dalej, który posiada prawo przechodu i przegonu zwierząt „zagroził” mi, że muszę utwardzić drogę tak, żeby mógł w przyszłości bez problemu jeździć tamtędy z materiałami budowlanymi, tzn. z betonem, cegłą itp. Chodzi o drogę dla pojazdów o masie 40 t. Moje pytanie jest takie – czy ja mam jeszcze prawo decydować, jakie pojazdy mogą po tej drodze jeździć, czy układając nawierzchnię, muszę brać pod uwagę wszystkie okoliczności? Dodam, że powyżej mojej działki nie ma żadnego domu, a pola powyżej nie są działkami budowlanymi. 

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie.

Prawo przechodu i przegonu zwierząt a prawo przejazdu

Prawo przechodu i przegonu a prawo przejazdu

Odpowiadając na Pana pytanie – rozumiem, że ustanowiono na Pana działce prawo przechodu i przegonu zwierząt, ale nie ma już formalnie ustanowionego prawa przejazdu po Pana działce.

Po pierwsze zatem wątpliwe jest, czy w ogóle Pana sąsiad ma prawo przejazdu przez Pana działkę. Co prawda uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2014 r., sygn. akt III CZP 14/14, mówi, że „odpowiedni dostęp do drogi publicznej (art. 145 § 1 k.c.) powinien obejmować także możliwość przejazdu pojazdów mechanicznych, chyba że nie uzasadniają tego potrzeby nieruchomości władnącej, konfiguracja granic, ukształtowanie terenu lub interes społeczno-gospodarczy, ale prawo przejazdu nie zostało wyraźne ustanowione” – to po pierwsze. Po drugi, choć w dzisiejszych czasach jest normalne, że dostęp do nieruchomości obejmuje także pojazdy mechaniczne, to jednak urbanizacja, zagęszczenie zaludnienia albo zagrożenia dla środowiska naturalnego oraz zdrowia ludzi – uzasadniają też ograniczenia. Skoro tamta działka jest nieruchomością rolną, a Pana działką przeznaczoną pod cele mieszkaniowe, to uważam, że jak najbardziej ma Pan prawo jej zagospodarowania stosownie do swoich zamierzeń.

Ponadto w orzecznictwie (V CSK 617/16) przyjmuje się, że ustanowiona służebność drogowa pozwala, co do zasady, w granicach jej społeczno-gospodarczego przeznaczenia, na wykonywanie jej także w sposób oraz w zakresie, który choć niestosowany w chwili ustanowienia, odpowiada potrzebom wynikłym z późniejszych przeobrażeń stosunków gospodarczych i społecznych, wywołanych postępem ale nie oznacza to też rozszerzanie służebności w dowolny sposób, bez liczenia się w ogóle. a prawami właściciela nieruchomości obciążonej. czyli Pana. Wszystko to ma uwzględniać społeczno-gospodarcze przeznaczenia prawa. Dlatego istotne jest tak przeznaczenie nieruchomości sąsiada, jak i Pana.

Zobacz też: Prawo przechodu i przejazdu

Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›

Utwardzenie drogi służebnej

Uważam, że w tej sytuacji jedyne, co musi Pan zapewnić sąsiadowi, to przejście i przegon bydła – jak wynika z treści ustanowionej służebności, nie uważam natomiast, że ma Pan obowiązek umożliwiać mu przejazd ciężkich samochodów z materiałami budowlanymi – to nie to samo co przejście przez nieruchomość.

Może Pan powołać się na dość wiekowe, ale wciąż aktualne orzeczenia sądu, które mówią, że nie można rozszerzać zakresu służebności:

Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 1933 r., C.II. Rw. 508/33:

„Postanowienia co do służebności powinny być tłumaczone ścieśniająco, co już wynika z tego, że służebności powinny być wykonywane civiliter, a więc możliwie z jak najmniejszym obciążeniem gruntu służebnego i tak powinny być rozumiane niejasne postanowienia kontraktów”.

Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1925 r., Rw 418/23:

„Zakres uprawnień z prawa służebności wynikających musi być ścieśniająco tłumaczony”.

Należy wytłumaczyć  sąsiadowi, że nie ma on w ogóle prawa przejazdu, tym bardziej jakimś ciężkim pojazdem po Pana działce, a jedynie prawo do przechodzenia przez nią i przepędzania bydła. Uważam tym samym, że ma Pan pełne prawo położenia sobie kostki przed domem.

Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›

Przykłady

Kłopotliwe utwardzenie drogi
Pan Jan, właściciel działki budowlanej, postanowił utwardzić drogę dojazdową do swojego domu, kładąc kostkę brukową. Sąsiad, posiadający prawo przechodu i przegonu zwierząt, zażądał utwardzenia drogi w sposób umożliwiający przejazd ciężarówek z materiałami budowlanymi. Pan Jan, nie chcąc ponosić dodatkowych kosztów i zwiększonego obciążenia gruntu, zwrócił się do prawnika, który potwierdził, że zgodnie z zapisami służebności sąsiad może jedynie przechodzić i przepędzać bydło, a nie przewozić ciężkie ładunki.

 

Zmiana użytkowania działki
Pani Maria kupiła działkę rolną, na której istniało prawo przechodu i przegonu zwierząt dla sąsiada. Po zmianie przeznaczenia działki na cele mieszkalne, postanowiła zagospodarować teren według własnych potrzeb, ograniczając dostęp dla pojazdów mechanicznych. Sąsiad zażądał umożliwienia przejazdu ciągnikami i przyczepami, twierdząc, że ma do tego prawo. Pani Maria, powołując się na orzecznictwo, udowodniła, że jego uprawnienia nie obejmują przejazdu pojazdów, a jedynie przepęd bydła.

 

Rozbieżność w interpretacji służebności
Pan Tomasz, właściciel nieruchomości, na której ustanowiona była służebność przechodu i przegonu zwierząt, zmodernizował drogę, kładąc żwir. Sąsiad zaczął regularnie korzystać z niej do przewożenia plonów ciężkimi maszynami, co doprowadziło do jej uszkodzenia. Pan Tomasz zwrócił się o pomoc prawną i dowiedział się, że sąsiad nie ma prawa do takiego użytkowania drogi, gdyż służebność dotyczy wyłącznie ruchu pieszego i przepędzania zwierząt.

Podsumowanie

Prawo przechodu i przegonu zwierząt nie jest tożsame z prawem przejazdu pojazdów mechanicznych, a zakres służebności powinien być interpretowany ściśle zgodnie z jej pierwotnym celem. Właściciel działki ma prawo do jej zagospodarowania w sposób odpowiadający przeznaczeniu nieruchomości, pod warunkiem że nie uniemożliwia to wykonywania służebności w określonym zakresie. W sytuacji, gdy sąsiad domaga się rozszerzenia uprawnień, warto powołać się na orzecznictwo, które podkreśla, że nie można dowolnie zwiększać zakresu służebności, jeśli nie wynika to z zapisów umowy lub aktu ustanawiającego. Właściciel nieruchomości obciążonej ma prawo do zapewnienia minimalnego obciążenia swojego gruntu i ograniczenia jego użytkowania wyłącznie do przewidzianych w służebności celów.

Oferta porad prawnych

Oferujemy profesjonalne porady prawne online, dostosowane do Twoich indywidualnych potrzeb. Niezależnie od tego, czy masz wątpliwości dotyczące prawa nieruchomości, służebności, czy innych zagadnień prawnych, nasi doświadczeni prawnicy pomogą Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie. Gwarantujemy rzetelne i kompleksowe podejście do każdej sprawy, a także szybkie i skuteczne doradztwo, które pomoże Ci podjąć właściwe decyzje. Skontaktuj się z nami i skorzystaj z fachowej pomocy prawnej bez wychodzenia z domu.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2014 r., sygn. akt III CZP 14/14
3. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 1933 r., C.II. Rw. 508/33
4. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1925 r., Rw 418/23

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Katarzyna Siwiec

O autorze: Katarzyna Siwiec

Radca prawny, absolwentka wydziału prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Od 17 lat pracująca w zawodzie prawnika i udzielająca porad prawnych, od 2010 roku prowadzi własną kancelarię. Specjalizuje się w obsłudze prawnej zarówno przedsiębiorców z różnych branż, jak i osób fizycznych.



Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny
Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

odpowiedziprawne.pl

prawo-budowlane.info

spolkowy.pl

prawo-cywilne.info

poradapodatkowa.pl