• Data: 2024-02-19 • Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Wpisanie dożywotniego zamieszkania zapewnia danej osobie możliwość korzystania z lokalu mieszkalnego na ściśle określonych warunkach, nawet do końca życia, co stanowi istotne zabezpieczenie jej potrzeb mieszkaniowych. Pytanie związane z tym tematem zadała nam pani Lidia. Zastanawia się bowiem, czy osoba kupująca mieszkanie w umowie notarialnej kupna mieszkania może wskazać (uprawnić) swoją konkubinę do dożywotniego zamieszkania w tym lokalu, jeżeli jest ona niezbędna do prowadzenia gospodarstwa domowego (również w przypadku śmierci kupującego). Jeżeli nie w tej umowie, to jaka jest inna prawna możliwość zabezpieczenia dożywotniego zamieszkiwania konkubiny w tym lokalu?
Właściciel mieszkania może je dowolnie obciążać zarówno na rzecz osób z rodziny, jak i na osoby spoza rodziny, np. partnerów niebędących małżonkiem (np. konkubinę).
Z opisu, jaki nadesłała pani Lidia, wynika, że konkubina miałaby mieć zapewnione prawo do mieszkania w zakupionym przez swego partnera na jego własność mieszkaniu – aż do dnia swojej śmierci. W tym celu partner (właściciel mieszkania) po jego zakupie ma możliwość ustanowić na rzecz konkubiny tzw. służebność osobistą mieszkania. Służebność ta charakteryzuje się tym, że przysługiwać będzie tylko konkubinie (opisanej w umowie o ustanowienie służebności z imienia i nazwiska). Zapewni jej możliwość dożywotniego zamieszkania w lokalu.
W umowie takiej można zastrzec prawo dla konkubiny do korzystania bezpłatnie z całego mieszkania lub z określonych jego części; można też wskazać czy np. konkubina ma dokładać się do opłat za media (gaz, woda, energia) czy też nie. Zgodnie z Kodeksem cywilnym konkubina jako służebnik będzie miała prawo zamieszkiwać określone w umowie o ustanowienie służebności pomieszczenia (np. konkretny pokój w mieszkaniu i jego części wspólne, tj. kuchnię, łazienkę, przedpokój), jak i ze sprzętów wspólnych. Służebność mieszkania wygasa najpóźniej w momencie śmierci służebnika (w tym przypadku konkubiny). Śmierć właściciela mieszkania nie powoduje wygaśnięcia służebności. Służebność nie podlega dziedziczeniu ani nie można jej przenieść na inną osobę.
Zobacz też: Dożywotnie zamieszkanie w akcie notarialnym
Ustanowienie służebności osobistej mieszkania polega na zawarciu umowy między właścicielem mieszkania a służebnikiem, w formie aktu notarialnego (oświadczenie właściciela mieszkania wymaga formy aktu notarialnego). Zatem przy zakupie nieruchomości partner jej nie ustanowi, ale bezpośrednio po zakupie, nawet w tym samym dniu – po spisaniu aktu nabycia mieszkania – ma do tego prawo. W tym celu winien umówić kolejną wizytę u notariusza razem z konkubiną. W umowie określić trzeba pomieszczenia, z których może korzystać konkubina oraz zakres korzystania z nich przez nią, czyli w celu zaspokajania potrzeb mieszkaniowych.
Informacja o służebności jest ujawniana w dziale III księgi wieczystej, czyni to notariusz (zgłasza wpis do sądu wieczystoksięgowego).
Przypadek Anny i Marka
Anna i Marek żyją razem od ponad 10 lat, jednak nigdy nie zdecydowali się na ślub. Marek, będąc właścicielem mieszkania, chciał zapewnić Annie bezpieczeństwo na wypadek swojej śmierci. Zdecydowali się na ustanowienie służebności osobistej mieszkania, co umożliwiło Annie mieszkanie w dotychczasowym domu do końca życia, bez obawy o ewentualną eksmisję przez spadkobierców Marka.
Sytuacja Doroty po śmierci partnera
Dorota mieszkała ze swoim partnerem Tomaszem, który był właścicielem mieszkania. Przed swoją niespodziewaną śmiercią Tomasz zadbał o przyszłość Doroty, ustanawiając na jej rzecz służebność osobistą mieszkania. Gdy Tomasz zmarł, jego dzieci z poprzedniego związku odziedziczyły mieszkanie, ale dzięki służebności Dorota mogła w nim nadal mieszkać, co zapewniło jej stabilizację i bezpieczeństwo.
Decyzja Ewy i Jakuba o zabezpieczeniu przyszłości
Ewa i Jakub, nie będąc małżeństwem, zdecydowali się na zakup wspólnego mieszkania. Chcąc zadbać o wzajemne bezpieczeństwo na przyszłość, postanowili ustanowić na rzecz siebie nawzajem służebność osobistą mieszkania. W ten sposób, niezależnie od tego, co mogłoby się wydarzyć, każde z nich miałoby zapewnione prawo do mieszkania w ich wspólnym domu aż do śmierci, chroniąc się przed potencjalnymi konfliktami z rodziną czy spadkobiercami.
Ustanowienie służebności osobistej mieszkania stanowi istotny instrument prawny umożliwiający zabezpieczenie prawa do mieszkania dla osób bliskich, które nie są formalnymi współwłaścicielami nieruchomości. Dzięki tej formie można skutecznie chronić interesy życiowego partnera czy konkubiny, zapewniając im stabilność i bezpieczeństwo.
Potrzebujesz pomocy w ustanowieniu służebności osobistej mieszkania lub masz pytania dotyczące zabezpieczenia prawnego Twoich praw do mieszkania? Skontaktuj się z nami! Nie zwlekaj i opisz swoją sprawę poprzez formularz znajdujący się poniżej.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
Zapytaj prawnika
