Współfinansowanie utwardzenia drogi koniecznej
• Autor: Katarzyna Bereda
Jestem właścicielem działki, przez którą nieodpłatnie ustanowiłem służebność przejazdu do działki mojego kuzyna. Na tej jego działce stoi budynek gospodarczy. Następnie służebność do działki kuzyna przebiega przez nieruchomość, której jesteśmy współwłaścicielami razem z moim bratem i na której stoi nasz dom. Zamierzam teraz przesunąć i utwardzić drogę konieczną na mojej działce zgodnie z ustanowioną na mapie ze służebnością, bo do tej pory przejazd do działki kuzyna biegł przez środek mojej działki. Kuzyn mieszka na stałe w Niemczech i nie korzysta ze swojej działki, sezonowo korzysta z niej jego ojciec. Przypuszczam, że kuzyn nie będzie zainteresowany współfinansowaniem utwardzenia drogi koniecznej. Jakie mam możliwości prawne wymuszenia na nim, aby razem ze mną i moim bratem finansował utwardzane drogi? Służebność przejazdu otrzymał przed 11 laty, kiedy planował na swojej działce wybudować dom. Do tej budowy nie doszło, zostały wylane tylko fundamenty. Kuzyn ma 60 lat i nie zamierza wracać do Polski.
Przesunięcie i utwardzenie drogi będącej służebnością
W pierwszej kolejności wskazuję na odpowiedź związaną z utwardzeniem i wykonaniem drogi koniecznej. Zgodnie z treścią art. 145 Kodeksu cywilnego (K.c.):
„§ 1. Jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna).
§ 2. Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej.
§ 3. Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy.”
Jeżeli służebność została ustanowiona, to teraz należy niniejsze wykonać zgodnie z Pana zapytaniem. W literaturze (W. Kocon, Droga, s. 85) i orzecznictwie (zob. wyr. SN z 15.6.2010 r., II CSK 30/10, Legalis) słusznie wskazano, że określony w art. 289 § 1 K.c. obowiązek utrzymywania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności obejmuje też obowiązek wybudowania tych urządzeń i późniejsze utrzymywanie ich w odpowiednim stanie. Jeśli nic innego nie wynika z umowy lub orzeczenia sądowego, to właściciel nieruchomości władnącej nie ma pełnej dowolności w zakresie wyboru urządzeń, które wykona na nieruchomości obciążonej (zob. art. 287 K.c.). Położenie asfaltu na drogę dotychczas gruntową nie zawsze będzie zgodne z art. 287 K.c. Można postawić tezę, że w braku innych postanowień w umowie lub orzeczeniu, właściciel nieruchomości władnącej może wykonać jedynie urządzenia niezbędne, w danym przypadku, do korzystania z drogi.
Zobacz też: Służebność przejazdu utwardzenie drogi
Zobowiązanie do ponoszenia kosztów utrzymania służebności drogowej
W przypadku służebności drogi koniecznej właściciel nieruchomości, która uzyskała dostęp do drogi publicznej, może zostać zobowiązany na podstawie treści dwustronnie zindywidualizowanego stosunku prawnego zachodzącego pomiędzy właścicielem nieruchomości obciążonej a mającym prawo służebności, do ponoszenia kosztów utrzymania urządzeń potrzebnych do wykonywania służebności drogowej (np. utwardzania drogi). W tej sytuacji obowiązki właściciela nieruchomości obciążonej, zostaną właściwie ograniczone do konieczności znoszenia korzystania z jego nieruchomości przez uprawnionego ze służebności drogi koniecznej. (zob. szerzej A. Klein, Elementy stosunku prawnego prawa rzeczowego, s. 136 i n.; P. Machnikowski, w: SPP, t. 3, 2003, s. 15).
Z uwagi na powyższe, to właściciel nieruchomości władnącej, a więc kuzyn, obowiązany jest do wytyczenia i utwardzenia drogi. Jeżeli więc nie będzie wyrażał na niniejsze woli, a w szczególności jeżeli nie korzysta ze służebności, może Pan skierować sprawę do sądu o zniesienie służebności i będzie to jak najbardziej zasadne.
Przykłady
Sąsiedzki spór o koszty utwardzenia
Pan Adam posiada działkę, przez którą przebiega droga konieczna do nieruchomości należącej do pana Marka. Droga jest nieutwardzona i po deszczach staje się nieprzejezdna. Adam postanawia ją utwardzić i zwraca się do Marka o partycypację w kosztach. Ten jednak odmawia, argumentując, że rzadko korzysta z działki. Adam składa pozew do sądu, powołując się na obowiązek utrzymania urządzeń służących wykonywaniu służebności. Sąd przyznaje mu rację, zobowiązując Marka do współfinansowania drogi.
Brak zainteresowania a obowiązek utrzymania drogi
Pani Ewa udostępniła część swojej działki jako służebność przejazdu dla działki należącej do jej kuzynki, która mieszka za granicą. Przez lata droga się pogorszyła, a Ewa planuje jej utwardzenie. Kuzynka nie chce uczestniczyć w kosztach, twierdząc, że nie korzysta z przejazdu. Pani Ewa, powołując się na przepisy Kodeksu cywilnego, wnosi sprawę do sądu, który uznaje, że właściciel nieruchomości władnącej ponosi obowiązek współfinansowania utrzymania drogi.
Zmiana przebiegu drogi a partycypacja w kosztach
Pan Tomasz zmienia przebieg drogi koniecznej, przesuwając ją na wyznaczoną w planach część swojej działki. Utwardzenie wymaga nakładów finansowych, więc zwraca się do właściciela działki władnącej – swojego brata – o współfinansowanie. Brat twierdzi, że nie zamierza z niej korzystać i odmawia. Tomasz kieruje sprawę do sądu, który uznaje, że skoro służebność przejazdu nadal istnieje, brat jako właściciel nieruchomości władnącej ma obowiązek uczestniczenia w kosztach jej utrzymania.
Podsumowanie
Współfinansowanie utwardzenia drogi koniecznej może rodzić spory między właścicielem nieruchomości obciążonej a właścicielem nieruchomości władnącej. Zgodnie z przepisami, to właściciel działki korzystającej ze służebności powinien partycypować w kosztach jej utrzymania, w tym utwardzenia. Jeśli odmawia, możliwe jest dochodzenie swoich praw na drodze sądowej, szczególnie gdy droga ulega degradacji lub jej obecny przebieg utrudnia użytkowanie. Warto także rozważyć zniesienie służebności, jeśli nie jest ona wykorzystywana i przestała spełniać swoją pierwotną funkcję.
Oferta porad prawnych
Oferujemy profesjonalne porady prawne online w zakresie służebności gruntowych, utwardzenia dróg koniecznych i współfinansowania ich utrzymania. Jeśli masz wątpliwości co do swoich praw i obowiązków lub potrzebujesz wsparcia w dochodzeniu współudziału w kosztach, skontaktuj się z nami. Pomożemy w analizie Twojej sytuacji, przygotowaniu pism i ewentualnym skierowaniu sprawy do sądu. Szybko i wygodnie uzyskasz fachową pomoc bez wychodzenia z domu.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2010 r., II CSK 30/10
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Jak zabezpieczyć prawo do służebności po śmierci właściciela mieszkania bez księgi wieczystej?
» Służebność mieszkania jako ochrona dla małżonka, jak uniknąć konfliktów po śmierci?
» Służebność drogi koniecznej, co zrobić, gdy sąsiad likwiduje istniejący dojazd?
» Rozbudowa domu a przeszkody ze strony PGE, czy muszę płacić za przeniesienie kabla elektrycznego?
» Prawa właściciela nieruchomości wobec użytkowania infrastruktury telekomunikacyjnej
Polecamy
Zadaj pytanie »
- Zmuszenie gminy do przygotowania drogi dojazdowej do działki budowlanej
- Czy muszę wyrazić zgodę na przeprowadzenie kabla na mojej ziemi?
- Przesunięcie słupa elektrycznego na koszt zakładu energetycznego
- Przesunięcie słupa do granicy działki a pokrycie kosztów przez energetykę
- Linie średniego napięcia na posesji
- Minimalna szerokość drogi dojazdowej - 3 m czy 5 m?
